Assegno di inclusione, którego za nic nie mogę jakoś zgrabnie na polski przetłumaczyć (zasiłek integracyjny?) i dlatego będę posługiwać się włoską terminologią oraz skrótem Adi, zastąpił w 2024 roku minimalny dochód gwarantowany (reddito di cittadinanza). Ma on na celu wsparcie osób znajdujących się w trudnej sytuacji finansowej i mających w związku z tym trudności w utrzymaniu siebie i swojej rodziny, jeśli taką posiadają, co powoduje ich wykluczenie społeczne.
Kto może ubiegać się o Adi?
Wniosek możecie złożyć, jeżeli w skład Waszej rodziny (nucleo familiare) wchodzą:
- osoby niepełnosprawne
- osoby nieletnie
- osoby w wieku powyżej 60. roku życia
- osoby objęte programami opieki lokalnych służb społecznych i zdrowotnych (musi to być poświadczone przez administrację publiczną)
Wniosek może zostać złożony przez któregokolwiek członka rodziny, gdyż zasiłek ma na celu wsparcie i włączenie społeczne całej komórki rodzinnej.
Warunki przyznawania zasiłku Adi
Przepisy stawiają dodatkowe wymogi, które musicie spełniać nie tylko w momencie składania wniosku o przyznanie zasiłku, ale przez cały okres jego pobierania.
Obywatelstwo i zameldowanie
Zasiłek Adi przysługuje:
- obywatelom włoskim,
- obywatelom UE posiadającym prawo pobytu we Włoszech – oznacza to, że musicie spełniać warunki ustawy pobytowej nr 30/2007, o której piszę szeroko na blogu,
- obywatelom państw spoza UE posiadającym długoterminowe pozwolenie na pobyt,
- osobom podlegającym ochronie międzynarodowej lub posiadającym status bezpaństwowca.
W momencie składania wniosku zarówno wnioskodawca, jak i członkowie jego rodziny muszą być zameldowani we Włoszech od co najmniej pięciu lat, z czego ostatnie dwa lata w sposób ciągły; wymagane jest również zameldowanie wszystkich osób, na które przyznany został zasiłek przez cały okres jego pobierania.
Za przerwanie ciągłości pobytu uznaje się:
- opuszczenie terytorium Włoch na okres równy lub dłuższy niż dwa miesiące,
- opuszczenie terytorium Włoch łącznie (a więc niekoniecznie w sposób ciągły) na cztery miesiące lub dłużej w ciągu 18 miesięcy
Wyjątek stanowią wyjazdy spowodowane poważnymi problemami zdrowotnymi, które trzeba udokumentować.
Oczywiście udowodnienie, że opuściliście Włochy na dany okres, zwłaszcza w przypadku strefy Schengen, jest dość skomplikowane, więc osobiście nie bardzo wiem, w jaki sposób INPS ma zamiar ten wymóg kontrolować.
Kryteria dochodowe
Ponieważ dochód gwarantowany przysługuje jedynie osobom znajdującym się w trudnej sytuacji życiowej, zarówno w momencie składania wniosku, jak i przez cały okres pobierania świadczenia Wasza rodzina musi spełniać następujące warunki dochodowe:
1) aktualny wskaźnik ISEE nie może przekraczać 9360 euro;
2) całkowity dochód Waszej rodziny musi być niższy niż 6000 euro, przy czym kwota ta jest mnożona przez tzw. scala di equivalenza, która ten limit podnosi:
- 1 - podstawowy parametr przyznawany każdej komórce rodzinnej,
- 0,5 – na każdego niepełnosprawnego lub niesamodzielnego członka rodziny,
- 0,4 – na każdego członka rodziny w wieku co najmniej 60 lat,
- 0,4 – na każdego członka rodziny opiekującego się dziećmi w wieku do lat trzech, osobami niepełnosprawnymi lub niesamodzielnymi, a także co najmniej trójką nieletnich dzieci,
- 0,3 – na każdego dorosłego członka rodziny w stanie poważnego zaburzenia psycho-społecznego i objętego programami opieki i pomocy poświadczonymi przez administrację publiczną,
- 0,15 – na pierwsze dwoje nieletnich dzieci,
- 0,1 – na każde kolejne nieletnie dziecko;
3) łączna wartość posiadanych przez Was we Włoszech i za granicą nieruchomości nie może przekraczać 30000 euro – nie jest tu brana pod uwagę nieruchomość stanowiąca Wasze główne miejsce zamieszkania;
4) wartość majątku ruchomego (książeczki oszczędnościowe, obligacje, pieniądze na koncie itp.) nie może przekraczać 6000 euro; kwota ta wzrasta o 2000 euro na każdą kolejną osobę należącą do Waszej rodziny (maksymalnie do 10000 euro), a dodatkowo o 1000 euro na trzecie i każde kolejne dziecko oraz o 5000 euro na każdego niepełnosprawnego i o 7500 euro na każdego ciężko niepełnosprawnego lub niesamodzielnego członka rodziny;
5) żaden członek rodziny nie może posiadać ani samodzielnie użytkować: samochodu o objętości skokowej silnika przekraczającej 1600 cm3 lub motocykla albo skutera o objętości skokowej silnika przekraczającej 250 cm3, zarejestrowanych po raz pierwszy w okresie trzech lat poprzedzającym złożenie wniosku (wyjątek stanowią pojazdy, na które przysługuje ulga związana z niepełnosprawnością członka rodziny); jednostki pływającej (łodzi, jachtu, statku itp.); samolotów żadnego typu.
Areszt i wyroki sądowe
Nie możecie mieć na koncie aresztu lub prawomocnych wyroków skazujących (w tym w zawieszeniu) ani ugody z prokuraturą w okresie dziesięciu lat przed datą złożenia wniosku.
Bezrobotni
Jeżeli podlegacie obowiązkowi aktywizacji zawodowej, w okresie 12 miesięcy poprzedzającym złożenie wniosku nie możecie dokonać dobrowolnej rezygnacji z pracy, chyba że zwolniliście się z uzasadnionej przyczyny (tzw. giusta causa) lub stosunek pracy został rozwiązany za porozumieniem stron z udziałem związków zawodowych, zgodnie z art. 7 ustawy nr 604/1966.
Osoby przebywające w placówkach opiekuńczych na koszt państwa
Zasiłek Adi nie może zostać przyznany na osoby zamieszkujące w placówkach w całości finansowanych ze środków publicznych.
Obowiązek szkolny
W przypadku członków rodziny w wieku od 18 do 29 lat obowiązkowe jest wypełnienie obowiązku szkolnego pierwszego stopnia lub uczęszczanie na kursy kształcenia dla dorosłych, które pozwalają uzupełnić ewentualne luki w edukacji.
Osoby pracujące
W przypadku osób pracujących i prowadzących działalność gospodarczą zasiłek Adi może zostać proporcjonalnie zmniejszony lub odebrany, jeśli przekroczycie określone limity dochodowe.
W związku z tym INPS wymaga, byście podali informacje o dochodach z pracy przy pomocy dwóch różnych formularzy, w zależności od sytuacji:
- Adi-Com Ridotto – musi on zostać wypełniony w przypadku, gdy Wasze ISEE nie zawiera dochodu z pracy czy działalności gospodarczej wykonywanej w momencie składania wniosku o przyznanie zasiłku
- Adi-Com Esteso – służy do informowania INPS o wszelkich zmianach w zatrudnieniu, jakie zajdą w okresie pobierania zasiłku
Jeśli w okresie pobierania zasiłku któryś z członków Waszej rodziny podejmie pracę, z której roczne dochody brutto nie przekroczą 3000 euro, Adi nie zostanie zmniejszone, natomiast powyżej tej kwoty zasiłek zostanie ponownie przeliczony, począwszy od następnego miesiąca i do momentu uwzględnienia „nowego” dochodu w rocznym ISEE.
Informację o podjęciu zatrudnienia zawierającą przewidywany dochód musicie złożyć w INPS w ciągu 30 dni od rozpoczęcia pracy; jeśli tego nie zrobicie, zasiłek zostanie wstrzymany w oczekiwaniu na formularz Adi-Com Esteso. Jeżeli nie wpłynie on do INPS po trzech miesiącach, zasiłek Adi zostanie Wam odebrany.
Jeżeli podpiszecie umowę o pracę na okres od jednego do sześciu miesięcy z wynagrodzeniem przekraczającym 3000 euro, INPS jedynie zawiesi jego wypłatę na czas trwania umowy.
W przypadku działalności gospodarczej konieczne jest poinformowanie o tym INPS dzień przed jej rozpoczęciem, a następnie co trzy miesiące należy przesyłać informacje dochodowe, w ciągu 15 dni od zakończenia danego kwartału.
Zmiany w składzie rodziny
Jeżeli podczas pobierania zasiłku Adi skład Waszej komórki rodzinnej ulegnie zmianie, w ciągu miesiąca musicie przedstawić nowe oświadczenie DSU, w przeciwnym razie ryzykujecie utratę zasiłku. W przypadku zmian nie związanych z narodzinami lub zgonem członka rodziny, możecie złożyć nowy wniosek o przyznanie zasiłku Adi począwszy od następnego miesiąca po przesłaniu zaktualizowanego oświadczenia DSU, gdyż kryteria, dzięki którym otrzymaliście wcześniej świadczenie tracą ważność.
Wniosek i podpisanie paktu aktywacji cyfrowej (PAD)
Wniosek o przyznanie zasiłku Adi możecie złożyć w jeden z następujących sposobów:
- na stronieINPS, jeśli posiadacie SPID, elektroniczny dowód osobisty bądź kartę CNS
- za pośrednictwem biur patronackich i CAF
Po złożeniu wniosku musicie zarejestrować się na ministerialnej stronie Informacyjnego Systemu na rzecz Włączenia Społecznego i Zawodowego (SIISL - siisl.lavoro.gov.it) w celu podpisania tzw. PAD (patto di attivazione digitale), czyli paktu aktywizacji cyfrowej Waszej rodziny, koniecznego do otrzymania zasiłku.
Wasze dane zostaną przesłane do gminnego ośrodka pomocy społecznej, którego pracownicy przeanalizują Waszą sytuację i w ciągu 120 dni zaproszą Was do urzędu na pierwsze spotkanie. Jeżeli tego nie zrobią, musicie sami zapukać do ośrodka i wymusić niejako na pracownikach zarejestrowanie w systemie, że się pojawiliście (tak sobie wymyślił INPS w okólniku nr 25 z dnia 03.01.2024 r.), w przeciwnym razie wypłata Adi zostanie wstrzymana aż do chwili, gdy spotkanie dojdzie do skutku. Jeśli natomiast nie pojawicie się w ośrodku pomocy społecznej we wskazanym terminie, świadczenie zostanie Wam odebrane.
Pełnoletni, niepracujący i nie uczący się członkowie rodziny, posiadający dzieci i nie mający obowiązków opiekuńczych muszą uczestniczyć w proponowanych inicjatywach mających na celu aktywizację zawodową. Mogą natomiast, ale nie muszą zgłosić się do aktywizacji zawodowej i integracyjnej osoby w wieku co najmniej 60 lat oraz niepełnosprawne.
Z obowiązku aktywizacji zawodowej zwolnione są następujące osoby:
- osoby w wieku co najmniej 60 lat
- emeryci
- niepełnosprawni, w przypadku których nie jest przewidziane zatrudnienie na specjalnych zasadach przewidzianych przepisami o ochronie osób niepełnosprawnych
- pacjenci onkologiczni
- osoby zajmujące się dziećmi w wieku do lat trzech, osobami niepełnosprawnymi lub niesamodzielnymi, a także co najmniej trójką nieletnich dzieci
- ofiary przemocy pozostające pod opieką regionalnych lub gminnych ośrodków walki z przemocą (centri antiviolenza)
Kolejny krok to podpisanie w ciągu 60 dni spersonalizowanego paktu aktywizacji – jeśli go nie podpiszecie, nie podając ważnego powodu, zasiłek Adi zostanie Wam odebrany.
Dodatkowo wszyscy członkowie rodziny, łącznie z osobami wyłączonymi z obowiązku aktywizacji zawodowej, muszą podpisać tzw. pakt integracyjny, który ma na celu walkę z wykluczeniem społecznym. Mogą, ale nie muszą podpisać paktu następujące osoby:
- bezdzietni członkowie rodziny w wieku od 18 do 59 lat, którzy mogą skorzystać z innego rodzaju wsparcia, tzw. SFL (Supporto per la Formazione e il Lavoro)
- osoby w wieku co najmniej 60 lat
- niepełnosprawni
- ofiary przemocy
W wyżej cytowanym okólniku INPS informuje, że musicie następnie stawiać się w ośrodku pomocy społecznej lub w urzędzie pracy (jeśli podlegacie aktywizacji zawodowej) co 90 dni w celu potwierdzenia, że podążacie wyznaczoną ścieżką, w przeciwnym razie wypłata zasiłku zostanie wstrzymana.
Wysokość zasiłku Adi
Zasiłek Adi składa się z dwóch części:
QUOTA A – kwota podstawowa, wynosząca maksymalnie 6000 euro rocznie, która zostaje zwiększona do 7560 euro w następujących przypadkach:
- gdy Wasza rodzina składa się wyłącznie z osób w wieku co najmniej 67 lat;
- gdy w skład Waszej rodziny wchodzą wyłącznie osoby w wieku co najmniej 67 lat oraz niepełnosprawne (chodzi o osoby o ciężkim stopniu inwalidztwa, tzw. handicap grave, oraz osoby wymagające stałej opieki).
QUOTA B – dodatkowe pieniądze wypłacane rodzinom wynajmującym mieszkanie (otrzyma je osoba, której nazwisko widnieje na umowie najmu); maksymalnie można otrzymać w danym roku 3360 euro, w zależności od Waszego wskaźnika ISEE, lub 1800 euro, jeśli Wasza rodzina składa się wyłącznie z osób w wieku co najmniej 67 lat i/lub osób niepełnosprawnych.
Roczna wysokość zasiłku nie może być niższa niż 480 euro.
Zasiłek Adi nie podlega opodatkowaniu.
Maksymalny okres wypłaty świadczenia
Zasiłek Adi przyznawany jest maksymalnie na okres 18 miesięcy, z możliwością przedłużania go o kolejne 12 miesięcy po miesięcznej przerwie w jego wypłacie.
Sposób wypłaty świadczenia
Podobnie jak w przypadku ś.p. RdC nie otrzymacie pieniędzy na konto czy do ręki – zasiłek Adi wpłacany jest na coś w rodzaju karty bankomatowej zwanej carta di inclusione, którą otrzyma każdy pełnoletni członek rodziny (kwota zasiłku zostanie podzielona pomiędzy członków rodziny mających do niego prawo i będzie wypłacana na poszczególne karty). Karta zostaje przesłana do urzędu pocztowego w momencie pierwszej wypłaty zasiłku, o czym zostaniecie poinformowani mailowo i/lub sms-em.
Rząd przewidział pewne ograniczenia w używaniu karty:
- nie można wypłacić z bankomatu kwoty przekraczającej 100 euro na osobę (limit ten jest mnożony przez scala di equivalenza, więc może być wyższy, w zależności od Waszej sytuacji rodzinnej),
- nie możecie wydawać pieniędzy na wszystko, co Wam przyjdzie do głowy, gdyż chodzi o to, by pomóc osobom potrzebującym w pokryciu podstawowych kosztów utrzymania, jak lekarstwa, codzienne zakupy czy rachunki,
- raz w miesiącu można dokonać zapłaty za wynajem mieszkania na konto właściciela mieszkania widniejącego w umowie najmu.
Utrata prawa do zasiłku Adi
Stracicie prawo do świadczenia, jeżeli:
- nie stawicie się na wezwanie ośrodka opieki społecznej lub urzędu pracy
- nie podpiszecie spersonalizowanego paktu aktywizacji
- odmówicie bez ważnego powodu udziału w proponowanych inicjatywach mających na celu aktywizację zawodową i społeczną
- nie będziecie regularnie uczęszczać na kursy kształcenia mające na celu wypełnienie obowiązku szkolnego pierwszego stopnia
- nie przyjmiecie, bez podania ważnego powodu, propozycji zatrudnienia na terytorium Włoch na czas nieokreślony, na pełen etat lub minimum na 60% etatu, z wynagrodzeniem nie niższym niż płaca minimalna określona w kontrakcie zbiorowym danej branży; jeśli w rodzinie są dzieci w wieku poniżej 14 lat, miejsce zatrudnienia musi znajdować się w odległości nie przekraczającej 80 km od Waszego miejsca zamieszkania lub można do niego dostać się w ciągu maksymalnie 120 minut przy użyciu komunikacji publicznej
- nie przyjmiecie, bez podania ważnego powodu, propozycji zatrudnienia na czas określony, również za pośrednictwem agencji pracy, jeśli miejsce zatrudnienia znajduje się w odległości nie przekraczającej 80 km od Waszego miejsca zamieszkania lub można do niego dostać się w ciągu maksymalnie 120 minut przy użyciu komunikacji publicznej
- nie poinformujecie INPS o zmianach mających wpływ na prawo do otrzymywania świadczenia
- nie przedstawicie zaktualizowanego oświadczenia DSU w przypadku zmian w składzie komórki rodzinnej
- podczas kontroli zostanie wykazane, że podjęliście pracę zawodową bez poinformowania o tym fakcie INPS
- złożycie fałszywe dokumenty w celu uzyskania wyższego zasiłku
- zostaniecie poddani karze aresztu, skazani prawomocnym wyrokiem sądowym na co najmniej roczną karę więzienia lub dojdzie do zawarcia ugody, co oznacza przyznanie się do winy
Za składanie nieprawdziwych oświadczeń czy fałszywych dokumentów oraz za nie poinformowanie INPS o faktach wpływających na prawo do otrzymywania świadczenia grozi kara więzienia!
