WCZEŚNIEJSZA EMERYTURA WE WŁOSZECH

 

 

Ostatnia aktualizacja: 08.02.2024 r.

Na wstępie muszę zwrócić Waszą uwagę na niezwykle ważną kwestię: wcześniejsze świadczenia emerytalne podlegają zmianom praktycznie co roku, gdyż uzależnione są głównie od tego, jakimi funduszami dysponuje w danym momencie rząd. Dlatego też przedstawię Wam możliwości wcześniejszego przejścia na emeryturę aktualne na dzień dzisiejszy i w miarę możliwości będę je aktualizować.

INPS wymyślił sobie pojęcie tzw. ruchomego okienka (finestra mobile), które ma zastosowanie w chyba wszystkich rodzajach wcześniejszej emerytury – oznacza to, że wypłata świadczenia nastąpi dopiero po upłynięciu określonego czasu od momentu spełnienia przez Was wymogów. Okres ten zmienia się w zależności od świadczenia, więc napiszę o każdym z nich osobno.

Weźcie pod uwagę, że w niektórych przypadkach można sporo stracić z finansowego punktu widzenia w porównaniu ze zwykłą emeryturą (np. wyliczenie emerytury całkowicie na podstawie opłaconych składek, nie biorąc pod uwagę okresu przed 1996 rokiem, gdy emerytura była wyliczana na podstawie ostatniego wynagrodzenia otrzymywanego we Włoszech), więc przed podjęciem decyzji o złożeniu wniosku radzę poprosić w CAF lub biurze patronackim o przeprowadzenie odpowiedniej symulacji, żebyście wiedzieli, co i jak.

Pamiętajcie o możliwości doliczenia okresów składkowych z zagranicy, jeśli brakuje Wam składek włoskich – piszę o tym szczegółowo tutaj.

 

„Standardowa” wcześniejsza emerytura – pensione anticipata

Możecie przejść na wcześniejszą emeryturę bez względu na wiek, jeżeli opłaciliście wymaganą ilość składek na ubezpieczenie społeczne – liczą się zarówno składki rzeczywiste, jak i wirtualne (contributi figurativi), naliczane przez INPS m. in. W przypadku zasiłku dla bezrobotnych czy urlopu macierzyńskiego:

• kobiety - 41 lat i 10 miesięcy (2175 tygodni)
• mężczyźni – 42 lata i 10 miesięcy (2227 tygodni)

Ruchome okienko wynosi obecnie trzy miesiące, przy czym nie obowiązuje ono w poniższych sytuacjach:

• jeśli spełniliście wymogi do końca 2018 roku
• jeśli zaczęliście opłacać składki w 1996 roku, ukończyliście 64 lat, opłaciliście co najmniej 20 lat składek rzeczywistych (a więc z wykluczeniem składek wirtualnych), a wysokość przysługującej emerytury jest 2,8 razy wyższa niż wysokość emerytury socjalnej (assegno sociale).

Aby móc ubiegać się o wcześniejszą emeryturę, nie możecie być zatrudnieni na umowę o pracę, natomiast nie musicie zamykać działalności gospodarczej.

 

Quota 103

Świadczenie to zastąpiło w 2023 roku tzw. Quota 102 i na mocy ustawy budżetowej na 2024 rok zostało przedłużone do 31.12.2024 r., z tym że emerytura będzie w całości naliczana zgodnie z systemem składkowym, czyli bazującym na opłaconych składkach (poprzednio można było skorzystać z systemu mieszanego, gdzie do 1995 roku emerytura była wyliczana na podstawie uzyskiwanego wynagrodzenia).

Aby uzyskać prawo do emerytury Quota 103, do końca 2024 roku musicie spełnić poniższe warunki (możecie złożyć wniosek później, ten termin dotyczy spełnienia kryteriów):

• mieć ukończone co najmniej 62 lata
• mieć opłacone 41 lat składek

Aby móc ubiegać się o wcześniejszą emeryturę, musicie zrezygnować z pracy na umowę, a po jej przyznaniu nie możecie podejmować zatrudnienia (w tym podejmować pracy za granicą) w okresie od wypłaty pierwszej raty świadczenia do momentu osiągnięcia wieku emerytalnego wymaganego w przypadku zwykłej emerytury, który obecnie wynosi 67 lat. Jedyny wyjątek stanowi okazjonalna działalność indywidualna (lavoro autonomo occasionale), jednak możecie z niej uzyskać maksymalnie 5000 euro brutto rocznie – jeśli przekroczycie tę kwotę, INPS wstrzyma emeryturę za dany rok i zażąda zwrotu już wypłaconych rat świadczenia.

Jeżeli mimo spełnienia warunków pozwalających na złożenie wniosku o przyznanie wcześniejszej emerytury Quota 103 postanowicie dalej pracować, możecie ubiegać się o zwolnienie ze składek na ubezpieczenie społeczne – chodzi o kwotę w wysokości ok. 9,19% wynagrodzenia, którą obowiązkowo płacą pracownicy, a która w tym przypadku może zostać dodana do Waszej pensji, nieco ją zwiększając.

Ruchome okienko wynosi

• pracownicy sektora prywatnego: 7 miesięcy (w 2023 r.: 3 miesiące)

• pracownicy administracji publicznej: 9 miesięcy (w 2023 r.: 6 miesięcy)

UWAGA! Wysokość świadczenia Quota 103 nie może przekroczyć w 2024 roku czterokrotności minimalnej emerytury (2394€ euro brutto miesięcznie).

Opzione Donna (tylko dla kobiet)

To świadczenie również nie jest świadczeniem „stałym” – rząd co roku trzyma obywatelki w niepewności, zanim podejmie decyzję o przedłużeniu go na kolejny rok. Dostęp do świadczenia został w 2023 roku zdecydowanie ograniczony w porównaniu z rokiem poprzednim, a nowe zasady jego przyznawania spotkały się z wieloma protestami, jednak ustawa budżetowa na 2024 rok nie polepszyła sytuacji, a wręcz jeszcze bardziej zaostrzyła przepisy.

O świadczenie możecie ubiegać się jedynie w jednym z poniższych przypadków:

• zostałyście zwolnione lub pracujecie w firmie przechodzącej kryzys, która uruchomiła odpowiednią procedurę w Ministerstwie Pracy (tzw. tavolo di crisi)
• posiadacie orzeczenie o niepełnosprawności  stopniu co najmniej 74%
• od co najmniej sześciu miesięcy opiekujecie się mieszkającym z Wami niepełnosprawnym małżonkiem lub członkiem rodziny pierwszego stopnia posiadającym orzeczenie o ciężkim stopniu niepełnosprawności (tzw. handicap grave); może to być też krewny drugiego stopnia, jeśli jego rodzice lub małżonek nie żyją, nie zajmują się nim, ukończyli 70 lat lub sami są niepełnosprawni

Aby otrzymać świadczenie, musicie na dzień 31.12.2023 r.:

• mieć opłacone co najmniej 35 lat składek – w przypadku sektora prywatnego nie są brane pod uwagę składki wirtualne związane z okresami chorobowego i bezrobocia, nie można też doliczyć składek wpłaconych do innych funduszy zawodowych

• mieć ukończone 61 lat – jeżeli urodziłyście jedno dziecko, wymóg ten wynosi 60 lat, a w przypadku co najmniej dwójki dzieci oraz kobiet zwolnionych lub pracujących w firmach “kryzysowych” 59 lat

   
  

Ruchome okienko wynosi:

• kobiety zatrudnione na umowę o pracę: 12 miesiący

• kobiety prowadzące działalność gospodarczą: 18 miesięcy

Jeżeli na dzień 31.12.2021 r. ukończyłyście 58 lat i możecie wykazać 35 lat składek, macie prawo ubiegać się o Opzione Donna na dawnych zasadach, bez względu na ograniczenia w dostępie do świadczenia wprowadzone począwszy od 2023 roku.

Ape Sociale

Nie jest to wprawdzie wcześniejsza emerytura, a zasiłek przedemerytalny pokrywany przez skarb państwa, jednak pozwala on na wcześniejsze zakończenie pracy zawodowej, więc postanowiłam wrzucić go do jednego gara z emeryturą. ;) To kolejne świadczenie, które zostało przedłużone do końca 2024 roku i uzależnione jest od funduszy, jakimi dysponuje INPS.

Miesięczna wysokość zasiłku jest równa emeryturze, którą otrzymalibyście w momencie jego przyznania, jeśli byłaby ona niższa niż 1500 euro; w przypadku wyliczonej emerytury przekraczającej tę kwotę, INPS wypłaca zasiłek w wysokości 1500 euro.

Podstawowe wymogi to:

• ukończenie 63 lat i 5 miesięcy
• zameldowanie we Włoszech
• rezygnacja z pracy i działalności gospodarczej zarówno we Włoszech, jak i za granicą, z wyjątkiem okazjonalnej działalność indywidualna (lavoro autonomo occasionale), z której możecie uzyskać maksymalnie 5000 euro brutto rocznie
• nie pobieranie emerytury ani renty bezpośredniej (np. inwalidzkiej) we Włoszech ani za granicą

To jednak nie wystarczy, gdyż nie wszyscy jednak mogą ubiegać się o zasiłek przedemerytalny – należy się on tylko w niektórych przypadkach:

 

Osoby bezrobotne

• straciliście pracę nie z własnej woli, a więc zostaliście zwolnieni,zrezygnowaliście z pracyztzw. słusznego powodu (giusta causa) lub za porozumieniem stron (istnieje specjalna procedura), albo wygasła Wasza umowa na czas określony
• w ciągu ostatnich 36 miesięcy przed utratą pracy pracowaliście na umowę o pracę przez co najmniej 18 miesięcy
• wyczerpaliście całkowicie zasiłek dla bezrobotnych
• macie opłacone co najmniej 30 lat składek – w przypadku kobiet wymóg ten jest zmniejszony o 12 miesięcy na każde dziecko, maksymalnie o dwa lata

Osoby niepełnosprawne

• macie orzeczoną niepełnosprawność co najmniej w stopniu 74%, zgodnie z włoskim orzecznictwem
• macie opłacone co najmniej 30 lat składek

Osoby opiekujące się niepełnosprawnymi

• opiekujecie się od co najmniej 6 miesięcy małżonkiem lub członkiem rodziny pierwszego stopnia z orzeczonym ciężkim stopniem niepełnosprawności(handicap grave, zgodnie z ustawą nr 104/1992)
• opiekujecie się niepełnosprawnym (patrz wyżej) krewnym lub powinowatym drugiego stopnia, który z Wami mieszka, jeśli jego rodzice lub małżonek mają ukończone 70 lat, są nieobecni, nie żyją lub również są niepełnosprawni
• macie opłacone co najmniej 30 lat składek

Pracownicy wykonujące ciężkie zawody (tzw. lavori gravosi)

• w momencie przyznania zasiłku pracujecie na umowę o pracę
• macie opłacone co najmniej 36 lat składek (*) – w przypadku kobiet wymóg ten jest zmniejszony o 12 miesięcy na każde dziecko, maksymalnie o dwa lata
• przepracowaliście w ciągu ostatnich 10 lat co najmniej 7 lat lub w ciągu ostatnich 7 lat co najmniej 6 latw jednym z zawodów wymienionych na stronie INPS(lista ta często się zmienia, więc warto sprawdzać)

Wypłata zasiłku przysługuje od pierwszego dnia kolejnego miesiąca od złożenia wniosku. INPS przestaje wypłacać zasiłek w momencie osiągnięcia przez Was wieku emerytalnego lub do momentu spełnienia warunków do otrzymania wcześniejszej emerytury.

Przed złożeniem wniosku o przyznanie zasiłku musicie złożyć w INPS wniosek o wydanie zaświadczenia o spełnianiu warunków do jego otrzymania. Nie musicie czekać na odpowiedź INPS – możecie złożyć wniosek o przyznanie zasiłku przedemerytalnego w oczekiwaniu na zaświadczenie.

W okresie pobierania zasiłku nie są naliczane składki wirtualne.