NASPI – WŁOSKI ZASIŁEK DLA BEZROBOTNYCH

Ostatnia aktualizacja: 01.02.2022 r.

Czym jest Naspi?

Naspi to skrót od “Nuova prestazione di Assicurazione Sociale per l’Impiego” – trochę to niefortunna nazwa, bo już dawno przestał być on nowy, no ale nie mnie oceniać stylistyczne wybory rządzących.;) O ile w porównaniu z poprzednim zasiłkiem Aspi został zachowany mniej więcej sposób obliczania wysokości świadczenia, o tyle zmieniły się warunki dotyczące osób mających prawo do niego prawo czy okresu pobierania zasiłku – celem rządu była redukcja świadczeń socjalnych i skupienie ich właśnie w Naspi.

Komu przysługuje Naspi?

O przyznanie zasiłku dla bezrobotnych mogą wystąpić wszyscy pracownicy najemni (a więc zatrudnieni na czas określony lub nieokreślony) z wyjątkiem:

• pracowników zatrudnionych na czas nieokreślony w administracji publicznej (w urzędach, szkołach czy służbie zdrowia)
• osób pracujących na czas określony lub nieokreślony w branży rolniczej - począwszy od 01.01.2022 roku prawo do Naspi mają również pracownicy rolni zatrudnieni na czas nieokreślony w spółdzielniach rolniczych uprawiających, przerabiających i sprzedających wyroby własne
  

Jak widzicie, z naprawdę małymi wyjątkami wszyscy pracownicy najemni mają prawo do takiego samego zasiłku.

Ustawa wdrażająca nowe przepisy zniosła też różnice w wysokości zasiłku wypłacanego dotychczas pracującym członkom spółdzielni (cooperative) i pracownikom branży artystycznej zatrudnionym na podstawie umowy o pracę – począwszy od 1 maja 2015 r., osoby te otrzymują zasiłek dla bezrobotnych na takich samych zasadach jak inni pracownicy najemni.

Jeśli należycie do wyżej wymienionych kategorii, aby ubiegać się o Naspi, musicie spełnić dodatkowo następujące warunki:

• uzyskaliście status osoby bezrobotnej po 1 maja 2015 r.
• straciliście pracę nie z własnej woli (może Was to zdziwić, jednak również zwolnienie dyscyplinarne podchodzi pod tę kategorię)
  
• złożyliście wypowiedzenie z tzw. słusznego powodu (giusta causa) (*)
• w przypadku kobiet, złożyłyście wypowiedzenie w ciągu pierwszego roku życia dziecka
• umowa o pracę została rozwiązana za porozumieniem stron na podstawie ugody podpisanej przed Terytorialną Dyrekcją ds. Pracy (Direzione Territoriale del Lavoro)
• zadeklarowaliście natychmiastową gotowość podjęcia pracy
• w ciągu ostatnich czterech lat przed utratą pracy opłaciliście co najmniej 13 tygodni składek na ubezpieczenie społeczne
• w ciągu ostatnich 12 miesięcy przed utratą pracy przepracowaliście co najmniej 30 dni - wymóg ten został zniesiony w przypadku osób, które straciły pracę po 01.01.2022 r.
  

(*) INPS nie podaje wszystkich przykładów rezygnacji z pracy "z słusznego powodu", ale w okólniku nr 94 z dnia 12.05.2015 r. przykładowo wymienia:

• zaległości w wypłacie wynagrodzenia
• molestowanie seksualne w miejscu pracy
• pogorszenie warunków pracy związane z przeniesieniem na niższe stanowisko lub przydzielenie obowiązków służbowych nie odpowiadających dotychczas wykonywanej pracy   
• mobbing
• poważna zmiana warunków pracy związana z przejęciem firmy przez inne przedsiębiorstwo
• niczym nie usprawiedliwione przeniesienie pracownika do innej siedziby firmy
• obraźliwe traktowanie pracownika przez przełożonych   

UWAGA! Prawo do zasiłku dla bezrobotnych nie jest uzależnione od zameldowania we Włoszech - przysługuje on również osobom nie zameldowanym, które we wniosku o przyznanie zasiłku muszą podać adres zamieszkania na terytorium Włoch (patrz okólnik INPS nr 689 z dnia 20.02.2019 r.). 

Naspi a polska emerytura

Jedno z częściej pojawiających się w Waszych wiadomościach pytań dotyczy pobierania włoskiego zasiłku dla bezrobotnych w okresie otrzymywania polskiej emerytury - wiele osób jest przekonanych, że polski emeryt nie ma prawa do Naspi, co jest nieprawdą.

Przekonanie o tym, że skoro ktoś otrzymuje polską emeryturę, to nie może jednocześnie pobierać we Włoszech zasiłku dla bezrobotnych bierze się stąd, że podobny przepis rzeczywiście istnieje, jednak dotyczy on włoskich emerytów. Włoska emerytura i włoski zasiłek dla bezrobotnych wzajemnie się wykluczają, jeśli więc taka Antonietta zacznie otrzymywać Naspi w wieku 66 lat, to w momencie osiągnięcia przez nią wieku emerytalnego (obecnie wynosi on 67 lat) INPS automatycznie wstrzyma wypłatę zasiłku i zacznie wypłacać jej emeryturę. Nijak ma się to natomiast do emerytury wypłacanej przez inne państwo, z którą INPS nie ma nic wspólnego - w 2007 roku włoski Trybunał Konstytucyjny wyrokiem nr 14695 odrzucił odwołanie INPS, który żądał zwrotu zasiłku od osoby otrzymującej w tym samym okresie emeryturę francuską, potwierdzając, że jeśli emerytura zagraniczna została przyznana wyłącznie na podstawie składek opłaconych w tymże państwie, nie koliduje ona z włoskim zasiłkiem dla bezrobotnych. Wyjątek stanowi więc przypadek, w którym polska emerytura została Wam przyznana dzięki doliczeniu do polskiego stażu pracy włoskiego okresu składkowego - mówimy wówczas o niesamodzielnym prawie do polskiej emerytury i tu rzeczywiście INPS może się przyczepić. 

Sam INPS potwierdza zresztą prawo do zasiłku przysługujące zagranicznym emerytom i rencistom na swojej stronie internetowej:

Dodatkowo uczulam na jedno: jeśli macie więcej niż 67 lat lub zbliżacie się do tego wieku i stracicie pracę, dobrze się zastanówcie, zanim złożycie wniosek o przyznanie zasiłku dla bezrobotnych. Jeśli nie opłaciliście we Włoszech co najmniej 20 lat składek (co daje prawo do emerytury), INPS bez problemu wypłaci Wam zasiłek - jeśli jednak w przyszłości złożycie wniosek o przyznanie włoskiej emerytury na podstawie koordynacji unijnej i po dodaniu polskiego stażu ubezpieczeniowego INPS przyzna Wam emeryturę cząstkową, będziecie musieli zwrócić zasiłek za lata pokrywające się z okresem pobierania tejże emerytury.

Maksymalny okres pobierania zasiłku

W przeciwieństwie do Aspi, okres pobierania Naspi nie jest związany z Waszym wiekiem, a ze „stażem” ubezpieczeniowym – oznacza to, że im więcej tygodni składkowych opłaciliście, tym dłużej będziecie mogli otrzymywać świadczenie.

 

Zasiłek Naspi wypłacany jest przez maksymalny okres równy połowie tygodni składek opłaconych w ciągu ostatnich czterech lat. Oznacza to, że jeśli w ostatnich latach pracowaliście bez przerwy, możecie pobierać zasiłek przez maksymalnie dwa lata (104 tygodnie). Weźcie pod uwagę, że nie będą liczyć się okresy składkowe, które zostały już w przeszłości zaliczone w celu otrzymania zasiłku dla bezrobotnych!

Wysokość zasiłku

Ogólne zasady ustalania wysokości zasiłku Naspi są następujące:

• w obliczaniu zasiłku bierze się pod uwagę wynagrodzenie miesięczne (tzw. imponibile ai fini previdenziali, czyli podstawę, od której płaciliście składki) z ostatnich czterech lat
• kwotę tę dzieli się przez liczbę opłaconych tygodni składkowych, a następnie mnoży przez stały współczynnik 4,33
• miesięczna wysokość zasiłku to 75% ww. obliczonej pensji miesięcznej, jeśli jest ona niższa lub równa kwocie, którą co roku ustala INPS (w 2022 r. wynosi ona 1227,55 euro)
• jeśli pensja ta jest wyższa niż 1227,55 euro, wysokość zasiłku wynosi 75% tej kwoty plus 25% różnicy pomiędzy pensją a kwotą ustaloną przez INPS (czyli 1227,55 euro w 2022 r.)
• maksymalna wysokość wypłacanego zasiłku Naspi ustalana będzie co roku przez INPS i w 2022 roku wynosi ona 1335,40 euro

Zasiłek jest stopniowo zmniejszany wraz z upływem czasu - ustawa budżetowa na 2022 rok zmieniła obowiązujące tu zasady i obecnie wygląda to następująco:

• Utrata pracy przed 01.01.2022 r.: zasiłek zostaje zmniejszony o 3% każdego miesiąca, począwszy od pierwszego dnia czwartego miesiąca (czyli od 91. dnia) 
• Utrata pracy po 01.01.2022 r. przez osoby w wieku do 54 lat (włącznie): zasiłek zostaje zmniejszony o 3%  począwszy od pierwszego dnia szóstego miesiąca (czyli od 151. dnia)
• Utrata pracy po 01.01.2022 r. przez osoby, które miały ukończone 55 lat w momencie składania wniosku o przyznanie Naspi: zasiłek zostaje zmniejszony o 3%  począwszy od pierwszego dnia ósmego miesiąca (czyli od 211. dnia)

Przykład 1 Kazio pracował przez 15 miesięcy w firmie A i zarabiał tam 1150 euro miesięcznie. Poprzednio pracował przez równe dwa lata w firmie B, gdzie otrzymywał wynagrodzenie w wysokości 1000 euro miesięcznie. Obliczmy najpierw tygodnie składkowe w ostatnich czterech latach: 15 miesięcy = 65 tygodni składkowych 2 lata = 104 tygodnie Łącznie: 169 tygodni W firmie A Kazio zarobił łącznie 17250 euro (1150 x 15), w firmie B 24000 (1000 x 24), co daje całkowite wynagrodzenie równe 45900 euro. 41250 euro / 169 tygodni = 244,08 244,08 x 4,33 = 1056,88 Ponieważ obliczona miesięczna pensja Kazia była niższa niż 1227,55 euro, wysokość należnego zasiłku wynosi 75% tej kwoty: 1056,88 x 75% = 792,66 Przykład 2 Powiedzmy, że Kazio w firmie A zarabiał tam 1500 euro miesięcznie, a w firmie B otrzymywał, jak powyżej, wynagrodzenie w wysokości 1000 euro miesięcznie. Tygodnie składkowe: 169 W firmie A Kazio zarobił łącznie 36000 euro (1500 x 15), w firmie B 24000 (1000 x 24), co daje całkowite wynagrodzenie równe 60000 euro. 60000 euro / 169 tygodni = 355,03 355,03 x 4,33 = 1537,28 W tym przypadku pensja Kazia przekracza ustalone 1227,55 euro, więc wysokość należnego zasiłku obliczamy nieco inaczej: 1227,55 euro x 75% = 920,66 euro 1537,28 – 1227,55 = 309,73 (różnica pomiędzy pensją a kwotą ustaloną przez INPS) 309,73 x 25% = 77,43 euro 920,66 euro + 77,43 euro = 998,09 euro

UWAGA! Są to obliczenia czysto teoretyczne, by mniej więcej przybliżyć Wam nowe zasady – dokładną wysokość zasiłku może podać Wam tylko INPS!

Jak składa się wniosek?

Na złożenie wniosku macie 68 dni od momentu utraty pracy. Zasiłek przysługuje Wam od ósmego dnia od momentu utraty pracy, jeśli złożycie wniosek przed upłynięciem tegoż ósmego dnia, lub od następnego dnia od daty złożenia wniosku, jeśli złożycie go później.

Wniosek składa się drogą elektroniczną, w jeden z następujących sposobów:

• na stronie internetowej INPS – musicie być zarejestrowani na portalu i posiadać kod PIN (tylko w przypadku osób nie posiadających włoskiego dokumentu tożsamości i tym samym nie mogących ubiegać się o SPID) lub być w posiadaniu narzędzia SPID
• przez telefon, dzwoniąc na specjalny numer INPS – darmowy 803164 z telefonów stacjonarnych lub płatny 06 164164 z telefonów komórkowych i z zagranicy)
• za pośrednictwem związków zawodowych (patronato), które wypełnią wniosek i prześlą go w Waszym imieniu do INPS za pomocą specjalnego programu komputerowego 

Utrata prawa do zasiłku

Otrzymywanie zasiłku Naspi podporządkowane jest spełnianiu przez Was pewnych warunków:

• musicie utrzymać status osoby bezrobotnej - nie tracicie go, jeśli uzyskiwany przez Was dochód z pracy nie przekracza rocznie 8145 euro w przypadku pracy najemnej lub 4800 euro w przypadku samozatrudnienia
• musicie brać udział w inicjatywach mających na celu aktywizację zawodową osób bezrobotnych, organizowanych i proponowanych Wam przez urząd pracy
• macie obowiązek aktywnie szukać pracy – na razie nie wiadomo, o co dokładnie chodzi, jakie warunki trzeba będzie spełnić, by wykazać, że rzeczywiście poszukujecie pracy i jakie będą ewentualne kary, więc z niecierpliwością czekamy na odpowiedni dekret Ministerstwa Pracy
• jeśli podpiszecie nową umowę o pracę na okres krótszy niż 6 miesięcy, wypłata zasiłku zostaje zawieszona na czas jej trwania, a po jej wygaśnięciu otrzymujecie pozostałą część zasiłku
• nie możecie podpisać nowej umowy o pracę dłuższej niż 6 miesięcy, chyba że dochód z niej nie przekroczy 8145 euro – konieczne jest wówczas przesłanie w ciągu 30 dni do INPS oświadczenia dotyczącego przewidzianego dochodu w danym roku, a wysokość zasiłku zostanie zmniejszona
• jeśli podpiszecie dwie lub więcej umów na częściowy etat lub rozpoczniecie działalność gospodarczą, również musicie poinformować INPS w ciągu 30 dni o przewidywanym dochodzie i otrzymacie zmniejszony zasiłek
• nie możecie otrzymać renty inwalidzkiej (assegno ordinario di invalidità), przy czym możecie wybrać albo rentę, albo Naspi 

 

UWAGA! W niektórych przypadkach możecie otrzymać dodatkowy zasiłek ASDI, o którym piszę tutaj --> KLIK