WŁOSKIE MANDATY DROGOWE

 

Ostatnia aktualizacja: 14.01.2023 r.

Kwestia mandatów drogowych dotyczy zarówno tych z Was, którzy mieszkają we Włoszech, jak i osób przybywających tu okazjonalnie, na przykład służbowo czy turystycznie, postanowiłam więc zająć się tym tematem, by rozwiać związane z nimi wątpliwości.

 

 Procedura nałożenia mandatu

Mandaty drogowe wykluczone są z długów spadkowych, nie można więc ich odziedziczyć.

We Włoszech mandaty za nieprzestrzeganie przepisów włoskiego kodeksu drogowego mogą być wystawiane przez:

• policję (polizia)
• policję drogową (polizia stradale) i współpracujących z nią funkcjonariuszy Ministerstwa Spraw Wewnętrznych
• karabinierów (carabinieri)
• policję podatkową (guardia di finanza)
• straż miejską (polizia municipale/vigili urbani)
• tzw. ausiliari del traffico – tylko w przypadku wykroczeń związanych z parkowaniem na wyznaczonych miejscach płatnych (nie mogą oni więc nakładać mandatów np. za parkowanie w miejscu niedozwolonym)
• pracownicy komunikacji miejskiej w zakresie wykroczeń związanych z parkowaniem i poruszaniem się po tzw. bus pasach i zatoczkach
• policję więzienną (polizia penitenziaria) – tylko w zakresie własnych kompetencji
  
• straż leśną (corpo forestale) – tylko w zakresie własnych kompetencji
  

Mandat możecie otrzymać na dwa sposoby:

• podczas kontroli drogowej, gdy zostaniecie przyłapani na wykroczeniu i zatrzymani przez służby porządkowe (które muszą następnie przesłać mandat również pocztą) – odmowa przyjęcia mandatu, o którą tak często pytacie w wiadomościach, nie ma we Włoszech większego sensu, gdyż jedyną konsekwencją odmowy podpisania protokołu będzie przesłanie Wam go pocztą (podpisanie protokołu nie jest równoznaczne z przyznaniem się do winy, więc możecie odwołać się później od mandatu)
• pocztą lub certyfikowaną pocztą elektroniczną PEC, jeśli bezpośrednie zatrzymanie nie było możliwe

W tym drugim przypadku służby porządkowe muszą wysłać mandat w ciągu:

• 90 dni w przypadku pojazdu zarejestrowanego we Włoszech
• 360 dni w przypadku pojazdu zarejestrowanego za granicą
• 90 + 360 dni w przypadku pojazdu wynajętego we Włoszech przez osobę zamieszkałą za granicą (90 dni na wysłanie mandatu do firmy wynajmującej + 360 dni na przekazanie go wynajmującemu)

Termin ten liczy się od momentu popełnienia przez Was wykroczenia, przy czym bierze się pod uwagę datę wysłania listu poleconego lub datę otrzymania potwierdzenia doręczenia PEC (notifica di accettazione), a nie datę odebrania przez Was mandatu. Tak przy okazji, jeżeli nie będzie Was w domu i listonosz zostawi Wam w skrzynce awizo, to nawet jeśli postanowicie nie odebrać pisma z mandatem czekającego na Was na poczcie czy u kuriera, to po 10 dniach i tak uznaje się, że został on doręczony.

UWAGA! Nawet jeżeli policja wyśle mandat po upływie tego terminu, musicie złożyć odwołanie w celu jego anulowania.

Punkty karne i ustalenie sprawcy wykroczenia

Jeżeli zarejestrowane „na odległość” wykroczenie przewiduje naliczenie punktów karnych, w załączniku do mandatu otrzymacie również formularz, który musicie wypełnić, podając dane osoby, która prowadziła pojazd, by punkty mogły zostać naliczone. Musicie to zrobić również w przypadku, gdy prowadzący i właściciel samochodu to ta sama osoba. Jeśli tego nie zrobicie, możecie zostać ukarani dodatkową karą grzywny w wysokości od 291 euro do 1166 euro.

Właściciel pojazdu jest solidarnie odpowiedzialny za nałożoną karę, więc może zostać wezwany do zapłaty mandatu, jeśli prowadzący pojazd go nie uiści – ważne, by policja przesłała go obu zainteresowanym, gdyż zapłaty można domagać się tylko od osoby, która otrzymała mandat. Nie oznacza to oczywiście, że ma być on uiszczony dwukrotnie, wystarczy, że zostanie zapłacony przez jednego z nich.

Pewnie Was zaskoczę, ale fakt posiadania zagranicznego prawa jazdy nie oznacza, że nie zostaną Wam naliczone punkty karne – włoskie Ministerstwo Transportu ustanowiło specjalny rejestr, do którego wpisywane są zagraniczne prawa jazdy osób ukaranych na terytorium Włoch wraz z punktami karnymi naliczonymi zgodnie z przepisami włoskiego kodeksu drogowego. Przekroczenie limitu punktów wiąże się z następującymi karami:

• utrata 20 punktów w ciągu roku: zakaz prowadzenia pojazdów we Włoszech przez dwa lata
• utrata 20 punktów w ciągu dwóch lat: zakaz prowadzenia pojazdów we Włoszech przez rok
• utrata 20 punktów w ciągu trzech lat: zakaz prowadzenia pojazdów we Włoszech przez sześć miesięcy

Powyższe zasady nie dotyczą obywateli włoskich posiadających zagraniczne prawo jazdy - włoski Trybunał Konstytucyjny uznał w 2016 roku, że muszą mieć oni możliwość odzyskania punktów na równi z obywatelami włoskimi mieszkającymi we Włoszech.

 Zapłata mandatu

W zależności od tego, kiedy zapłacicie mandat, zmienia się jego kwota:

• w ciągu 5 dni od jego otrzymania: rabat w wysokości 30% wskazanej kwoty, czyli zapłacicie 70% mandatu
• w ciągu 60 dni: kwota wskazana na mandacie (jest to kwota ulgowa)
• po upływie 60 dni: pełna kwota grzywny, która odpowiada połowie maksymalnej przewidzianej karze grzywny plus odsetki w wysokości 10% naliczane co sześć miesięcy

Po zapłaceniu mandatu tracicie możliwość odwołania się!

Jak odwołać się od mandatu?

Termin odwołania liczony jest od momentu otrzymania mandatu – nie składajcie odwołania np. od świstka pozostawionego Wam za szybą, musicie poczekać na przesłanie mandatu pocztą.

Jeśli uważacie, że z jakiegoś powodu mandat został nałożony niesłusznie, nie spełnia on wymogów formalnych lub został wysłany po upłynięciu terminu, możecie odwołać się na dwa sposoby:

Złożenie odwołania do sędziego pokoju (giudice di pace)

Odwołanie do sędziego pokoju musi zostać złożone w terminie 30 dni od momentu otrzymania mandatu. Jest to opcja odpłatna – trzeba uiścić opłatę w wysokości 43 euro (tzw. contributo unificato), a w przypadku mandatu przekraczającego 1100 euro dodatkowo należy pokryć koszt opłaty skarbowej w wysokości 27 euro, więc powinniście przede wszystkim ocenić Wasze szanse na pozytywne rozpatrzenie odwołania, by nie okazało się, że będzie Was ono kosztować więcej niż sam mandat.

Nie potrzebujecie adwokata, możecie sami stawić się przed sądem (konieczne jest wtedy wskazanie adresu zameldowania lub zamieszkania – np. w mieszkaniu kolegi – na terenie gminy, w której znajduje się sąd), choć oczywiście możecie zwrócić się o pomoc do prawnika, co jednak dodatkowo zwiększy koszt całego przedsięwzięcia. Jeśli sąd uzna, że macie rację mandat zostanie anulowany; w przeciwnym wypadku zostanie potwierdzona jego wysokość, którą będziecie musieli zapłacić, a sąd może nakazać Wam również pokrycie kosztów sprawy i adwokata strony przeciwnej.

Odwołanie można też złożyć online na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości:

https://gdp.giustizia.it/sigp

Warto przesłać kopię złożonego odwołania służbom porządkowym, które wystawiły mandat, by przerwać ewentualną procedurę ściągania długów.

Złożenie odwołania do prefekta (prefetto)

Na złożenie odwołania do prefekta macie 60 dni od momentu otrzymania mandatu. W odróżnieniu od odwołania do sędziego pokoju nic ono nie kosztuje, co może wydawać się automatycznie lepszą opcją, jednak pamiętajcie, że prefektura to organ administracji publicznej, podobnie jak służby, które wystawiły mandat, więc niekoniecznie będzie całkowicie bezstronna.

Możecie wysłać odwołanie zarówno do prefekta, jak i bezpośrednio do organu, który nałożył mandat i który przekaże je następnie do prefektury. Sposób składania odwołania zależy od danej prefektury, radziłabym więc sprawdzić bezpośrednio u źródła, np. na stronie internetowej urzędu. Istnieje też możliwość złożenia odwołania online za pomocą mało znanego portalu S.Ana, należącego do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych:

sana.interno.it/SANA/ricorso.php?app=bXYxTVBJbWt1OXM9

Prefekt musi wydać decyzję w następującym terminie:

• 210 dni, jeśli przesłaliście odwołanie bezpośrednio do prefektury
• 180 dni w przypadku przesłania go do służb porządkowych, które wystawiły mandat

Brak odpowiedzi na odwołanie oznacza jego pozytywne rozpatrzenie odwołania – na podanym wyżej portalu możecie wybrać z menu po lewej opcję Ricerca procedimento, co pozwoli Wam znaleźć wydaną przez prefekta decyzję. Jeżeli natomiast prefekt odrzuci Wasze odwołanie, będziecie musieli zapłacić grzywnę nie w wysokości widniejącej na otrzymanym mandacie, a w kwocie równej co najmniej połowie minimalnej przewidzianej za dane wykroczenie grzywny, więc prawie dwukrotnie wyższej.

W ciągu 30 dni możecie odwołać się od decyzji prefekta do sędziego pokoju.

Okres przedawnienia i ściąganie długów

Mandaty drogowe ulegają przedawnieniu po pięciu latach od dnia popełnienia przez Was wykroczenia. Oznacza to, że po upływie tego terminu włoski urząd nie może domagać się zapłaty mandatu, jednak pamiętajcie, że każde formalne wezwanie do zapłaty, np. przesłanie mandatu czy wezwania przez windykatora, przerywa okres przedawnienia, który jest liczony od nowa.

UWAGA! W celu anulowania przedawnionego mandatu musicie złożyć odwołanie.

Jeżeli nie zapłacicie mandatu ani nie złożycie odwołania, urząd wpisze Wasz dług do rejestru długów i rozpocznie procedurę windykacyjną, którą opisałam szczegółowo tutaj. Istnieje możliwość odwołania się od otrzymanego wezwania do sędziego pokoju, ale pamiętajcie, że odwołanie może dotyczyć wyłącznie błędów formalnych związanych z wezwaniem lub procedurą jego doręczenia. Jeżeli sąd odrzuci odwołanie, kara grzywny zostanie podwojona.

Włoskie mandaty wysyłane za granicę

W ostatnich latach współpraca w zakresie wymiany informacji pomiędzy państwami UE znacznie się wzmocniła dzięki tzw. systemowi Cross Border Enforcement. Jeżeli przyjdzie Wam do głowy wyrzucić do kosza otrzymany z Włoch mandat, to zastanowiłabym się dwa razy, gdyż może to nie być najlepszy pomysł. Przepisy europejskie umożliwiają windykację długów wynikających z wykroczeń drogowych popełnionych w innym państwie członkowskim i zobowiązują kraj, w którym mieszkacie do udzielenia pomocy w uzyskaniu zapłaty. Wystarczy, że włoski urząd wyśle do polskiego urzędu za pomocą systemu CBE zapytanie o dane właściciela pojazdu i bardzo szybko otrzyma dostęp do Waszych danych adresowych.

Dotyczy to jednak tylko do niektórych wykroczeń:

• przekroczenia prędkości
• braku pasów bezpieczeństwa
• braku kasku
• przejazd na czerwonym świetle
• prowadzenie pojazdu pod wpływem alkoholu lub środków odurzających
• korzystanie z zakazanego pasa/obszaru
• korzystanie z telefonu komórkowego lub innych urządzeń rozpraszających uwagę

Wraz z protokołem wykroczenia, a więc typowym mandatem, otrzymacie pismo objaśniające w języku polskim – to ważne, gdyż winowajca musi otrzymać informacje w języku kraju zamieszkania, by nie miał problemu z ich zrozumieniem, zgodnie z art. 5 p. 3 Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady UE 2015/413.
 
Pismo zawiera również sposób zapłaty mandatu.

Jeżeli postanowicie nie zapłacić mandatu, włoskie urzędy mają do wyboru dwie opcje, z których zazwyczaj korzystają:

• zlecenie procedury windykacyjnej firmie prywatnej działającej w Polsce
• złożenie wniosku o egzekucję do polskiego sądu, który raczej na pewno wyda wyrok „skazujący”, gdyż nie rozpatruje meritum sprawy

Obie te opcje wiążą się z dodatkowymi kosztami, jeżeli więc rzeczywiście popełniliście wykroczenie, radziłabym zapłacić mandat w terminie.