ZAMELDOWANIE – JAK WYKAZAĆ POSIADANIE ŚRODKÓW NA UTRZYMANIE?

Ostatnia aktualizacja: 03.03.2023 r.

Zgodnie z ustawą nr 30/2007, Ci z Was, którzy nie pracują we Włoszech, a przebywają tu z wyboru lub ze względu na naukę, muszą wykazać między innymi, że posiadają wystarczające środki na utrzymanie, by nie obciążać włoskiego systemu opieki społecznej. Okazuje się, że urzędy nie zawsze mają ochotę ułatwiać w tym zakresie życie obywatelom UE, stąd składanie wniosku o zameldowanie często przypomina walenie głową w mur – wprawdzie we Włoszech to chleb powszedni, ale to nie oznacza, że mamy się na to godzić. Dziś pokażę Wam więc, w jaki sposób walczyć z urzędnikiem, który nie chce uznać dokumentów przedstawionych przez Was w celu wykazanie, że stać Was na pobyt we Włoszech.

Co mówią przepisy?

Sama ustawa nr 30/2007, która jest głównym aktem prawnym regulującym kwestię pobytu obywateli UE we Włoszech, mówi niewiele – odwołuje się do ustawy nr 286/1998, która reguluje wjazd i pobyt obywateli spoza Unii, zgodnie z którą wymagane środki mają pochodzić z legalnego źródła i nie mogą być niższe niż wysokość zasiłku socjalnego (assegno sociale) na dany rok (patrz art. 29 p. 3b). Jak sami widzicie, jest to dość ogólne podjęcie tematu, więc Ministerstwo Spraw Wewnętrznych rzuciło się do publikowania okólników objaśniających.

Na początku kwietnia 2007 r. opublikowany został okólnik nr 19, w którym MSW ogłasza, iż obywatele UE mogą po prostu oświadczyć, że wymaganą kwotę posiadają i już, korzystając z tzw. autodichiarazione.

W lipcu 2007 r. włoskie MSW wydało okólnik nr 39, w którym stwierdza, że środki na utrzymanie muszą należeć do osoby składającej wniosek o zameldowanie oraz dodaje, że ich posiadanie może zostać wykazane zarówno za pomocą oświadczenia (specjalnie na tę okazję przygotowanego przez ministerstwo, zawierającego pola, w które należy wpisać źródło pochodzenia posiadanych pieniędzy, tak by urząd mógł je ewentualnie sprawdzić), jak i przedstawiając „odpowiednie dokumenty”. Jakie to miałyby dokumenty – nie wiadomo.:)

Biorąc pod uwagę, że interpretacja europejskiej dyrektywy stwarzała problemy w wielu krajach, w 2009 roku Komisja Europejska opublikowała w końcu coś w rodzaju wytycznych, które miały pomóc w rozwianiu wątpliwości. Włoskie MSW rozesłało dokument ten wraz z okólnikiem nr 18 i w końcu parę rzeczy zostało wyjaśnionych. 

Przede wszystkim Komisja Europejska przyhamowała nieco nadgorliwych Włochów i przypomniała im, że nie są przewidziane żadne ograniczenia dotyczące sposobu wykazywania posiadania środków na utrzymanie. Mogą to być zarówno środki zgromadzone np. na koncie, jak i okresowo otrzymywane wpłaty różnego rodzaju. Mało tego – nawet jeśli dana osoba nie jest w stanie wykazać, że posiada wymaganą kwotę, urząd ma obowiązek - o czym wielu urzędników niestety zapomina - ocenić każdą sytuację osobno. Związane jest to z tym, że przepisy unijne zabraniają państwom członkowskim ustalania kwoty, poniżej której wniosek o przyznanie prawa pobytu zostaje automatycznie odrzucony.

Najważniejszym chyba „sprostowaniem” Komisji Europejskiej jest jednak stwierdzenie, że środki na utrzymanie mogą być użyczone przez osoby trzecie – wbrew temu, co w 2007 r. głosiło włoskie ministerstwo, Wasz partner, mama, dziadek, koleżanka czy jakakolwiek inna osoba mogą oświadczyć, że oddają do Waszej dyspozycji potrzebną kwotę, co zdecydowanie poszerza wachlarz możliwości.:)

Co na to urzędy?

Jak widzicie, wszystko wydaje się dość proste – jeśli tylko dysponujecie odpowiednią kwotą (w 2023 roku dolna granica wynosi 6542,51 euro rocznie, a w przypadku krewnych na utrzymaniu trzeba mieć więcej), urząd powinien przyjąć jakikolwiek dokument, który to wykazuje, łącznie z oświadczeniem Waszym czy też osoby trzeciej.

Często jednak urzędnicy nie potrafią zrozumieć, że przepisy unijne mają na celu ułatwić, a nie utrudnić swobodny przepływ osób w granicach Unii i stawiają wymagania, których stawiać nie mogą, bo to nie o to tutaj chodzi. Stąd, mimo iż minęło już pięć lat od publikacji wytycznych Komisji Europejskiej, mnożą się sytuacje, w których urzędy mają je w głębokim poważaniu i upierają się przy swoim. Do najczęstszych z nich należą:

• odmowa przyjęcia oświadczenia w formie autodichiarazione
• wymaganie od obywatela UE, by otworzył konto we włoskim banku, gdyż „nie jestem w stanie sprawdzić, czy rzeczywiście posiadasz pieniądze poza granicami Włoch” – swoją drogą, co za różnica, gdzie je posiadam, skoro mam do nich stały dostęp?
• twierdzenie, że to nieprawda, iż środki na utrzymanie mogą być użyczone przez osoby trzecie
• twierdzenie, że „osobami trzecimi” mogą być tylko i wyłącznie Wasi krewni

Co robić?

Zadymę.:) Łatwo pewnie nie będzie, gdyż większość urzędów zasłania się wewnętrznymi procedurami, ale wewnętrzne procedury nie mogą być ważniejsze od przepisów prawa i wytycznych ministerstwa – minister spraw wewnętrznych to przełożony urzędnika, kierownika urzędu meldunkowego czy też burmistrza, więc jeszcze tego brakowało, by kwestionowali oni jego dyspozycje. Dlatego też, w zależności od wymagań pani czy też pana z okienka, wydrukujcie sobie odpowiedni okólnik i tak uzbrojeni wróćcie do urzędu, pamiętając przy tym o wskazówkach zawartych w moim blogowym „Vademecum walki z biurokracją”. 

Nie zapominajcie, że nie wystarczy odmowa ustna – jeśli urzędnik nie chce przyjąć w ogóle wniosku o zameldowanie, domagajcie się odmowy na piśmie lub przyjęcia wniosku mimo jego obiekcji. W tym drugim przypadku urząd będzie musiał później odpowiedzieć Wam pisemnie, podając powód odrzucenia wniosku, co pozwoli Wam na złożenie odwołania od decyzji.