UMOWA STAŻOWA – CONTRATTO DI APPRENDISTATO

UWAGA! 21.03.2014 r. zmieniły się przepisy, aktualizację informacji znajdziecie tutaj.

Umowa stażowa, tzw. contratto di apprendistato, jest bardzo popularną umową we Włoszech, głównie ze względu na niskie koszty zatrudnienia, dlatego też na pewno zauważycie sporo ofert pracy skierowanych do osób w wieku nie przekraczającym 29 lat. Podpisując tego typu umowę, pracodawca zobowiązuje się nie tylko płacić pracownikowi za wykonywaną pracę, ale też przyuczyć go do zawodu, a więc zapewnić mu odpowiednie szkolenie. Państwo włoskie robi, co może, by zachęcić firmy do zatrudniania młodych ludzi na podstawie contratto di apprendistato – obniża podatki, składki i pensje stażystów czy też pozwala nie brać stażystów pod uwagę w podliczaniu wszystkich zatrudnionych pracowników (co we Włoszech ma znaczenie).

Oczywiście pracodawca nie może zatrudnić nieskończonej liczby stażystów – istnieją ograniczenia, w zależności od rodzaju działalności oraz ilości wszystkich zatrudnionych osób:

• działalność rękodzielnicza (aziende artigiane): ograniczenia określone są w art. 4 ustawy nr 443/1985 
• inna działalność: a) 0-2 wykwalifikowanych pracowników: maksymalnie 3 stażystów; b) powyżej 3 wykwalifikowanych pracowników: liczba stażystów nie może przekroczyć liczby wszystkich wykwalifikowanych pracowników, przy czym od 01.01.2013 roku firmy zatrudniające ponad 10 osób mogą zatrudniać maksymalnie 2 stażystów na każdych 3 pracowników

Reforma prawa pracy z 2012 roku wprowadziła dodatkowe ograniczenie – w przypadku zakładów zatrudniających ponad 10 osób zatrudnianie nowych stażystów jest możliwe tylko w przypadku, gdy co najmniej 30% osób zatrudnionych na umowę stażową w ciągu minionych trzech lat zostało następnie zatrudnionych na umowę o pracę. Od 18 lipca 2015 r. liczba ta ma się podnieść do 50%, oczywiście jeśli w międzyczasie nie zmieni się prawo.

Umowę stażową można podpisać z osobami w wieku 15-25 lat (w przypadku praktyk zawodowych związanych ze szkoleniem osób chcących uzyskać dyplom np. szkoły średniej lub zawodowej uznawany w całych Włoszech) lub 18-29 lat (w przypadku stażu związanego ze zdobywaniem doświadczenia zawodowego w danej branży), przy czym w przypadku osób małoletnich obowiązkowa jest zaświadczenie lekarskie o zdolności do pracy. Zgodnie z zamysłem ustawodawcy, zwłaszcza po zmianach wprowadzonych w ostatnich latach, umowa ta ma być wprowadzeniem młodego pracownika do firmy, a więc jej celem ma być jego przeszkolenie, a następnie zatrudnienie go na czas nieokreślony - w rzeczywistości często wygląda to tak, że podpisuje się umowę stażową jedynie w celu zaoszczędzenia na składkach i podatkach, a kursy są przeprowadzane „na niby”.

Jeśli chodzi o szczegółowe zasady dotyczące formy podpisywanej umowy, wysokości pensji, strony merytorycznej szkolenia i związanych z nim formalności oraz spraw związanych z przedłużaniem umowy stażowej i jej przekształceniem w umowę o pracę, politycy postanowili pozostawić to związkom zawodowym oraz stowarzyszeniom branżowym. Oznacza to, że w zależności od sektora, w którym jesteście zatrudnieni jako stażyści zmieniają się zasady dotyczące wyżej wymienionych kwestii, dlatego też nie jestem w stanie przedstawić Wam w sposób ogólny informacji na ten temat. Podam Wam jednak linki do stron, na których znajdziecie umowy i porozumienia zawarte przez poszczególne branże:

• porozumienia pomiędzy stowarzyszeniami pracodawców a związkami zawodowymi
• umowy i porozumienia krajowe

Dodatkowo każdy region ma odrębne przepisy dotyczące zatrudniania stażystów oraz ich szkolenia, które znajdziecie tutaj, klikając na interesujący Was region.

Ogólne zasady związane w umową stażową są następujące:

• umowa musi zawierać stanowisko, okres próbny (który nie może być dłuższy od okresu próbnego przewidzianego w przypadku pracownika zatrudnionego na tym samym stanowisku), przewidzianą kategorię początkową, pośrednią i końcową (tzw. livelli di inquadramento) oraz kwalifikacje, jakie możecie uzyskać po zakończeniu stażu
• w ciągu 30 dni od podpisania umowy pracodawca musi przedstawić Wam indywidualny plan szkolenia (Piano Formativo Individuale) na cały okres trwania stażu; jeśli pracodawca nie przeprowadzi szkolenia, sąd może zadecydować o przekształceniu umowy stażowej w umowę na czas nieokreślony
• minimalny czas trwania umowy stażowej wynosi 6 miesięcy, z wyjątkiem pracy sezonowej, w przypadku której ograniczenie to nie ma zastosowania
• maksymalny czas trwania umowy stażowej zależy od rodzaju stażu – w przypadku praktyk zawodowych potrzebnych do uzyskania kwalifikacji zawodowych (apprendistato per il conseguimento della qualifica professionale) nie może on przekroczyć 3 lat, 4 lat w przypadku praktyk koniecznych do uzyskania dyplomu (apprendistato per il conseguimento del diploma professionale) oraz 3-5 lat (w zależności od branży) w przypadku stażu związanego ze zdobywaniem doświadczenia zawodowego (apprendistato professionalizzante)
• obowiązkiem pracodawcy jest zapewnienie stażyście firmowego „opiekuna”
• stażyście przysługuje ubezpieczenie od wypadków przy pracy, chorobowe, renta, emerytura, urlop macierzyński oraz prawo do zasiłku rodzinnego
• po zakończeniu szkolenia obie strony mogą rozwiązać umowę bez konieczności podawania przyczyny, natomiast podczas trwania stażu, po upłynięciu okresu próbnego, umowa może być rozwiązana wyłącznie za podaniem powodu (giusta causa lub giustificato motivo)
• oczywiście po zakończeniu stażu pracodawca może podpisać z przeszkolonym pracownikiem umowę o pracę