SEPARACJA I ROZWÓD WE WŁOSZECH – NOWE PRZEPISY

Ostatnia aktualizacja: 26.05.2015 r.

Jakiś czas temu pisałam o dość długiej i skomplikowanej procedurze uzyskania rozwodu we Włoszech - rząd postanowił niedawno uprościć sprawę, przynajmniej w niektórych przypadkach. 

Na dodatek w 2015 r. weszła w życie rewolucyjna ustawa nr 55 z dnia 06.05.2015 r., która skraca okres obowiązkowej separacji z trzech lat do zaledwie 6 lub 12 miesięcy, w zależności od tego, czy oboje chcecie rozwodu, czy tez macie zamiar iść ze sobą na wojnę. Ustawa ta stanowi tez, ze wybrany przez Was reżim majątkowy przestaje obowiązywać już w momencie zatwierdzenia separacji, a więc nie trzeba już czekać na orzeczenie rozwodu.

UWAGA! Również osoby, które rozpoczęły procedurę rozwodową i separacyjną przed majem 2015 r. mogą skorzystać ze skróconego okresu wymaganej separacji. Jeśli wiec np. została ona zasądzona rok temu, możecie bez problemu złożyć wniosek o rozwód, bez konieczności oczekiwania, aż miną kolejne dwa lata.

Nowe procedury

We wrześniu ukazał się dekret nr 132 (nazywany Sblocca Italia, czyli mający „odblokować” pogrążone w kryzysie Włochy), który zawiera m. in. zmiany dotyczące dotychczasowych przepisów dotyczących separacji i rozwodu. 10 listopada weszła w życie ustawa nr 162, wdrażająca nowe zasady, mające na celu uproszczenie procedury rozwodowej (i innych spraw cywilnych), a zwłaszcza przeniesienie jej – w miarę możliwości – z sali sądowej do urzędu gminy. Jak się pewnie domyślacie, urzędnicy gminni nie są z tego powodu szczególnie uszczęśliwieni, podobnie jak nie popierali swego czasu przepisów zastępujących pozwolenie na pobyt dla obywateli UE zameldowaniem. ;)

Ustawa nr 162/2014 wprowadza tzw. negoziazione assistita, czyli negocjacje w obecności prawnika pomiędzy chcącymi się rozstać małżonkami. Możliwość przeprowadzenia takich negocjacji istnieje zarówno w przypadku separacji, jak i rozwodu, w przypadku, gdy minął już obowiązkowy okres separacji, a przy okazji pozwala też na zmianę aktualnych warunków separacji czy rozwodu.

To nie wszystko – nowe prawo umożliwia też przeprowadzenie separacji i rozwodu, a także zmianę istniejących warunków, bez konieczności zwracania się do adwokata. Wystarczy stawić się w urzędzie stanu cywilnego i oświadczyć, że nie chcecie być już razem lub że nie odpowiadają Wam warunki orzeczone podczas sprawy rozwodowej.

Rozwód i separacja przed adwokatem

Pierwszym rozwiązaniem, pozwalającym uniknąć sprawy rozwodowej, są negocjacje w obecności co najmniej jednego adwokata „na osobę”. Co najmniej, gdyż każde z Was może przyprowadzić nawet dziesięciu prawników, jeśli takie jest Wasze życzenie. Początkowo spodziewano się, że wystarczy jeden adwokat, jeśli małżonkowie porozumieją się w tej sprawie (co obniżyłoby znacznie koszty), lecz ustawodawca stwierdził, że jednak nie. Jest to o tyle dziwne, że w przypadku separacji czy rozwodu za obopólną zgodą przeprowadzanego przed sądem nie jest wymagane, by każda ze stron reprezentowana była przez swojego adwokata.

Jak sama nazwa wskazuje, procedura ma doprowadzić do porozumienia między Wami, a więc adwokat będzie próbował pogodzić Wasze żądania w sposób pozwalający na przeprowadzenie separacji lub rozwodu. Jest to więc rozstanie za obopólną zgodą, pozostaje tylko porozumieć się w kwestii jego warunków, w miarę możliwości bez rzucania w siebie talerzami. Im szybciej dojdziecie do porozumienia, tym szybciej prawnik spisze pismo zaświadczające o separacji lub rozwodzie, które zastępuje wyrok sądowy – oznacza to teoretycznie, że zamiast długaśnej sprawy rozwodowej przed sądem możecie rozstać się w ciągu kilku tygodni, oszczędzając czas, nerwy i pieniądze.

W zależności od przypadku, procedura jest następująca:

BRAK POTOMSTWA LUB POTOMSTWO DOROSŁE I SAMODZIELNE

Ku zaskoczeniu chyba wszystkich, ustawa wdrażająca dekret wprowadziła pewne dodatkowe formalności, które mogą zdecydowanie wydłużyć sprawę, a które w tej sytuacji nie mają większego sensu. Otóż po podpisaniu ugody i zatwierdzeniu jej przez prawników, w ciągu 10 dni porozumienie musi zostać przesłane do prokuratury w celu wydania odpowiedniego upoważnienia (nulla osta). Problem polega na tym, że przepisy nie przewidują żadnego terminu wydania tegoż upoważnienia, więc wszystko zależy od dobrej woli i chęci współpracy prokuratury.

Po uzyskaniu upoważnienia, adwokat ma obowiązek przesłać podpisane i zatwierdzone porozumienie do urzędu stanu cywilnego gminy, w której został zawarty związek małżeński lub w której został umiejscowiony akt ślubu (np. w przypadku, gdy pobraliście się w Polsce). Ma na to 10 dni i jeżeli tego nie zrobi, podlega karze grzywny w wysokości od 5000 do 50000 euro.

POTOMSTWO NIELETNIE, NIEPEŁNOSPRAWNE LUB NIESAMODZIELNE

Tu sprawa się nieco komplikuje i początkowo projekt ustawy zakładał, że w tym przypadku nie będzie możliwe uproszczenie procedury, pozostawiając konieczność przeprowadzenia sprawy sądowej. Ostatecznie umożliwiono skorzystanie z negocjacji, lecz postawiono dodatkowy warunek – dobro dzieci musi być na pierwszym miejscu. Dlatego też w spisanym porozumieniu prawnicy muszą zaznaczyć, że starali się Was pogodzić ze względu na dzieci, ale się nie udało i podtrzymujecie wolę rozstania, świadomi, że dzieci powinny spędzać jak najwięcej czasu z obojgiem rodziców.

W ciągu 10 dni adwokat przesyła podpisane porozumienie do prokuratury, która analizuje sytuację i jeśli uzna, że można upoważnić rozstanie, wydaje odpowiednie nulla osta. Jeżeli natomiast pojawią się wątpliwości, czy rzeczywiście Wasza decyzja nie zaszkodzi dzieciom, w ciągu pięciu dni przekazuje sprawę do sądu, który ma miesiąc na ustalenie terminu rozprawy.

Po rozwiązaniu ewentualnych problemów porozumienie zostaje przesłane przez adwokata do urzędu stanu cywilnego, na podobnych zasadach, co wyżej.

Rozwód i separacja w Urzędzie Stanu Cywilnego

To chyba największa rewolucja – począwszy od 11.12.2014 r. możecie skorzystać z możliwości przeprowadzenia separacji lub rozwodu bezpośrednio w urzędzie stanu cywilnego. Nowe przepisy zwiększają bowiem uprawnienia burmistrza (sindaco), który od tej pory może przyjmować oświadczenia woli małżonków dotyczące separacji, rozwodu oraz zmian aktualnych warunków rozwodowych.

Możecie to zrobić w gminie:

• w której przynajmniej jedno z Was jest zameldowane
• w której zawarliście związek małżeński
• w której został umiejscowiony Wasz akt ślubu

UWAGA! Skorzystanie z „pośrednictwa” urzędu stanu cywilnego nie jest możliwe, jeśli posiadacie nieletnie, niepełnosprawne lub niesamodzielne dzieci, a także w sytuacji, gdy w grę wchodzą dobra materialne (np. jeśli zakupione wspólnie mieszkanie zostaje przepisane na żonę lub jedno z Was chce uzyskać alimenty).

Jeśli zdecydujecie się na tę formę rozwodu, obecność adwokata nie jest obowiązkowa, więc możecie sporo zaoszczędzić. Nic nie stoi jednak na przeszkodzie, byście z pomocy prawnika skorzystali, więc przeanalizujcie dokładnie sytuację, bo może się okazać, że czasem adwokat się przyda.

W momencie składania oświadczenia wymagana jest obecność obojga małżonków, a jeśli chodzi o dokumenty, to wystarczy ważny dowód tożsamości. W przypadku wnoszenia o rozwód konieczne jest przedstawienie też potwierdzonej kopii sądowego orzeczenia separacji, gdyż nie możecie się rozwieść, jeśli nie minęło 6 (w przypadku rozwodu za obopólną zgodą) lub 12 miesięcy (rozwód bez porozumienia stron) od momentu formalnej separacji. Kopia orzeczenia separacji lub rozwodu wymagana jest również w sytuacji, gdy chcecie zmienić zasądzone wcześniej warunki.

Po przyjęciu Waszego oświadczenia urząd sporządza odpowiedni akt, który w przypadku zmian w warunkach separacji czy rozwodu ma automatycznie moc wykonawczą. Jeżeli natomiast chcecie się rozstać, zostanie ustalony termin stawienia się w USC po raz drugi, nie wcześniej niż po 30 dniach, w celu potwierdzenia postanowień zawartych w podpisanym porozumieniu. Jeśli nie pojawicie się w urzędzie lub nie potwierdzicie zapisów ugody, Wasze oświadczenie utraci ważność, w przeciwnym wypadku zostanie zatwierdzone i wpisane do ksiąg stanu cywilnego.

Koszt procedury to 16 euro (opłata skarbowa).