Ostatnia aktualizacja: 26.05.2015 r.
Choć wszyscy życzymy sobie, by miłość trwała wiecznie, a szczęście małżeńskie nigdy nie ustało, to marzenia swoje, a życie często swoje. Dlatego też myślę, że warto, by osoby, które zawarły związek małżeński z obywatelem Włoch (lub mają taki zamiar) i mieszkają we Włoszech zapoznały się z przepisami włoskimi dotyczącymi rozwodu – w razie konieczności (tfu, tfu) będziecie wiedzieć, co i jak.
Choć wszyscy życzymy sobie, by miłość trwała wiecznie, a szczęście małżeńskie nigdy nie ustało, to marzenia swoje, a życie często swoje. Dlatego też myślę, że warto, by osoby, które zawarły związek małżeński z obywatelem Włoch (lub mają taki zamiar) i mieszkają we Włoszech zapoznały się z przepisami włoskimi dotyczącymi rozwodu – w razie konieczności (tfu, tfu) będziecie wiedzieć, co i jak.
Musicie wiedzieć, że możliwość rozwiązania
umowy małżeńskiej została wprowadzona we Włoszech dopiero w 1970 roku, na mocy ustawy nr 898 – wcześniej jedynym „wyjściem z sytuacji”
była śmierć jednego z małżonków, gdyż z prawnego punktu widzenia ślub brało się
„na zawsze”. W porównaniu z przepisami obowiązującymi w Polsce, mogę śmiało
stwierdzić, że uzyskanie rozwodu we Włoszech jest dużo bardziej skomplikowane
(i kosztowne) niż u nas.
UWAGA! W dniu 26.05.2015 r. weszła w życie ustawa nr 55 z dnia 6 maja 2015 r., która drastycznie skraca okres obowiązkowej separacji - dla porównania pozostawię w artykule również "stare" przepisy.
Rozwód w świetle prawa
W przypadku ślubu cywilnego rozwód stanowi ostateczne
rozwiązanie umowy, jaką zawarliście przed urzędnikiem, natomiast osoby, które
zawarły ślub konkordatowy uzyskują jedynie rozwiązanie umowy cywilnej,
pozostając nadal w związku małżeńskim w świetle prawa kanonicznego. Orzeczenie
rozwodu następuje w wyniku wyroku
sądowego, gdyż o tym, czy małżeństwo przestaje istnieć decyduje sąd, po
przeanalizowaniu Waszej sytuacji. Po otrzymaniu rozwodu Wasz stan cywilny
zmienia się na „wolny”, co umożliwia Wam ponowne zawarcie związku małżeńskiego,
jeśli najdzie Was na to ochota (pamiętajcie jednak, że rozwód nie oznacza
likwidacji powinowactwa z krewnymi byłego męża, więc nie będziecie mogli np.
wyjść za jego brata czy ożenić się z byłą teściową).
W jakich przypadkach może zostać orzeczony rozwód?
Zanim sąd orzeknie o rozwodzie, musi
przeprowadzić próbę „pogodzenia” małżonków (riconciliazione)
i upewnić się, że pożycie małżeńskie rzeczywiście ustało i nie może zostać w
żaden sposób przywrócone. Dodatkowo musi (!) być spełniony co najmniej jeden z poniższych warunków (weźcie pod uwagę, że
wymieniam je w dużym skrócie):
- pozostajecie w separacji sądowej (separazione legale) od co najmniej 6 (w przypadku rozwodu za obopólną zgodą) lub 12 miesięcy (rozwód bez porozumienia stron) - przed wejściem w życie nowych przepisów wymagana była aż trzyletnia separacja
- jedno dopuściło się poważnego przestępstwa, za które zostało prawomocnie skazane na dożywocie lub na co najmniej 15 lat więzienia
- jedno z Was zostało skazane za przestępstwa związane ze zmuszaniem do prostytucji, bez względu na wysokość kary
- jedno z Was zostało skazane za zabójstwo własnego dziecka z premedytacją lub próbę zabójstwa małżonka/dziecka, bez względu na wysokość kary
- jedno z Was zostało skazane na karę więzienia, co najmniej dwoma wyrokami, za określone przestępstwa skierowane przeciwko małżonkowi lub dziecku (patrz art. 582, 583, 570, 572 i 643 włoskiego Kodeksu Karnego – chodzi o przemoc w rodzinie, kazirodztwo, nie wypełnianie obowiązku opieki nad rodziną itp.)
- związek nie został skonsumowany
- jedno z Was uzyskało wyrok zatwierdzający zmianę płci
- „polska” strona uzyskała unieważnienie małżeństwa lub orzeczenie o rozwodzie poza granicami Włoch – na ten temat planuję napisać osobny artykuł
Rodzaje rozwodu
UWAGA! W drugiej połowie 2014 r. zmieniła się procedura rozwodowa (w niektórych przypadkach), więc zachęcam do przeczytania artykułu na ten temat. --> KLIK.
Wniosek o rozwód może zostać złożony:
- przez oboje z Was, jeśli wspólnie doszliście do wniosku, że dalsze trwanie w związku małżeńskim nie ma sensu
- przez jedno z Was, nawet jeśli małżonek nie podziela Waszego zdania
Rozwód bez porozumienia stron (divorzio
giudiziale)
W tym przypadku wniosek rozwodowy może
zostać złożony tylko przez jedno z małżonków, tym bardziej, że ewidentnie
nie ma obopólnej zgody na przeprowadzenie rozwodu.
Rozprawy odbywają się w siedzibie
sądu odpowiedniego do miejsca zamieszkania pozwanego (a więc jeśli to Wy wnosicie
o rozwód i mieszkacie w Rzymie, a Wasz małżonek w Mediolanie, rozprawa odbędzie
się w Mediolanie), a w przypadku, gdy mieszka on poza granicami Włoch lub
nie można ustalić jego miejsca zamieszkania, kompetencje przejmuje sąd w
miejscu zamieszkania strony wnoszącej. Jeżeli oboje mieszkacie zagranicą
i chcecie rozwieść się we Włoszech, możecie złożyć wniosek w którymkolwiek
sądzie włoskim.
Każde z Was musi być reprezentowane przez
adwokata i nie może to być ten sam adwokat, co jest logiczne,
gdyż musi on dbać o Wasze interesy, które siłą rzeczy różnią się od interesów
Waszego małżonka.
Podczas pierwszej rozprawy sąd
próbuje „pogodzić” małżonków, a jeżeli uzna, że jest to niemożliwe,
wyznacza sędziego do tzw. fase
istruttoria, która – w dużym uproszczeniu – polega na zbieraniu dowodów,
przesłuchaniach świadków itp. W
międzyczasie wydaje tymczasowe decyzje związane z najpilniejszymi sprawami,
które nie mogą czekać na zakończenie sprawy rozwodowej – należą do nich np.
opieka nad dziećmi czy kwestia tego, kto ma mieszkać w należącym do Was obojga
mieszkaniu.
Sprawa rozwodowa toczy się dalej, wyznaczane są kolejne terminy rozpraw, aż
do momentu uzyskania przez Was wyroku rozwodowego, co może trwać krócej lub
dłużej, w zależności od sytuacji.
Rozwód za obopólną zgodą (divorzio a
domanda congiunta)
Wniosek o rozwód zostaje złożony przez oboje małżonków, co nie oznacza, że otrzymacie rozwód automatycznie – musi zostać przeprowadzona sprawa rozwodowa, podczas której sąd zapozna się z Waszą sytuacją i zadecyduje, czy rzeczywiście „należy” Wam się uwolnienie z więzów małżeńskich. Dlatego też trudno mówić tu o rozwodzie za porozumieniem stron, gdyż nawet jeśli Wy zgadzacie się w kwestii rozwiązania umowy małżeńskiej, to sąd niekoniecznie musi tę opinię podzielać.
Jeśli mieszkacie w dwóch różnych miejscach,
możecie wybrać, w którym sądzie złożyć wniosek – w Waszym miejscu
zamieszkania czy też w miejscu zamieszkania małżonka.
Podczas rozprawy konieczna jest
obecność prawnika – we Włoszech nie dopuszcza się przeprowadzenia sprawy
rozwodowej bez jego obecności, nawet jeśli nie macie zamiaru się przed sądem wzajemnie
oskarżać i obrzucać obelgami – przy czym w tym przypadku istnieje możliwość reprezentowania
obu stron przez tego samego adwokata.
Ponieważ małżonkowie sami dogadali się co do aspektów porozwodowych
(dotyczących majątku, dzieci itp.), procedura
rozwodowa jest w tym przypadku zdecydowanie mniej skomplikowana niż w przypadku
rozwodu bez porozumienia stron, co pozwala na zmniejszenie czasu
oczekiwania na orzeczenie o rozwodzie.
Skutki rozwodu
Po uzyskaniu przez Was wyroku rozwodowego zostaje on przesłany do Urzędu Stanu Cywilnego w miejscu, gdzie został
zarejestrowany Wasz akt ślubu w celu dokonania odpowiedniej adnotacji w
rejestrze.
UWAGA! Zgodnie z ustawa obowiązującą od maja 2015 r., wybrany przez Was reżim majątkowy przestaje obowiązywać już w momencie zatwierdzenia separacji - wcześniej trzeba było czekać do orzeczenia rozwodu.
Poza oczywistym odzyskaniem stanu wolnego, przeprowadzony rozwód może mieć
również inne skutki, w zależności od
Waszej sytuacji i postanowień sądu:
- Jeśli jedno z Was znajduje się w trudnej sytuacji finansowej (co często we Włoszech oznacza, że nie może zachować dotychczasowego poziomu życia, a więc wcale nie jest powiedziane, że trzeba przymierać głodem), sąd może podjąć decyzję o przyznaniu mu czegoś w rodzaju alimentów (assegno di divorzio), wypłacanych przez lepiej sytuowanego byłego małżonka. Utrata prawa do alimentów następuje, gdy osoba je otrzymująca ponownie zawrze związek małżeński lub zostanie jej udowodnione, że wypłata alimentów nie ma już prawa bytu ze względu na lepszą sytuację finansowa, a także w przypadku śmierci strony płacącej alimenty.
- Nabywając prawo do alimentów, zazwyczaj nabywa się też prawo do części odprawy TFR przysługującej byłemu małżonkowi, za cały okres związku małżeńskiego, podczas którego były małżonek pracował.
- Sąd podejmuje decyzję w kwestii Waszego wspólnego mieszkania (tzw. casa coniugale), nawet jeśli nie należy ono do Was obojga. Jeżeli posiadacie potomstwo, raczej na pewno zostanie ono przyznane osobie, która uzyskała prawo opieki nad dziećmi, do momentu ich usamodzielnienia – druga osoba może się wyprowadzić lub pokrywać koszty wynajmu innego mieszkania, do którego wyprowadzi się były małżonek z dziećmi.
- Zostaje podjęta decyzja dotycząca opieki nad dziećmi oraz alimentów należących się w przypadku, jeśli opiekę uzyska tylko jedno z Was.
- Tracicie prawo do dziedziczenia po byłym małżonku.
Rozwód nie wpływa na ewentualnie uzyskane przez
Was obywatelstwo włoskie, które zachowujecie, nawet jeśli otrzymaliście je dzięki małżeństwu z
obywatelem włoskim!
Koszty i długość postępowania
Nie jestem w stanie powiedzieć Wam, jakie koszty ponosi się w przypadku
rozwodu we Włoszech, gdyż zależy to
głównie od adwokata, którego wybierzecie. Koszt znaczków skarbowych i
innych opłat urzędowych jest w porównaniu z nimi naprawdę mało znaczący, więc jeśli
nie macie znajomego prawnika, do którego możecie się zwrócić, radziłabym
poprosić o kosztorys w kilku kancelariach, gdyż stawki są naprawdę bardzo
różne, w zależności od miasta, prestiżu i doświadczenia adwokata.
Zarówno koszty, jak i długość postępowania
zależą od sytuacji – oczywiście w przypadku rozwodu za obopólną zgodą sprawa jest prostsza,
gdyż procedura trwa krócej. Jeśli natomiast nie potraficie dojść do
porozumienia, sprawa może ciągnąć się nawet kilkanaście lat, a wraz z kolejnymi
rozprawami wzrastają koszty.
UWAGA! 21 czerwca 2012 r. wszedł w życie we Włoszech rozporządzenie Rady UE nr 1259/2010, który pozwala parom mieszanym (włosko-unijnym) na wybór - za zgodą obu stron - prawa, zgodnie z którym chcą przeprowadzić sprawę rozwodową. Mam wrażenie, że niewiele osób o tym wie, a może to pozwolić np. na uniknięcie trzyletniej separacji przewidzianej przez włoskie przepisy. Niestety przepisy te nie dotyczą Polski, przynajmniej na razie.
a nie tylko same przykre sprawy :) Wiem, że na pewno o rzeczach trudnych jest więcej do powiedzenia, ale może przydałby się jakiś konkretny przewodnik dotyczący zawierania związków małżeńskich we Włoszech? Tak dla złamania trendu :)
OdpowiedzUsuńNie wydaje mi się, żebym pisała o "samych przykrych sprawach", a artykuły o zawieraniu związku małżeńskiego we Włoszech pojawiły się już dawno.;)
Usuńhttp://deeoswajawlochy.blogspot.it/2013/09/slub-koscielny-we-woszech-z-obywatelem.html?m=1
http://deeoswajawlochy.blogspot.it/2013/04/slub-cywilny-we-woszech-z-obywatelem.html?m=1
Faktycznie, jakoś nie rzuciły mi się w oczy...przykrych to tylko w kontekście spraw ślubnych - akurat trafiłam na rozwody, porwania dzieci :) Tak, czy inaczej bardzo rzeczowo, ciekawie i na temat - gratuluję pomysłu i zamierzam obserwować nowe tematy.
Usuńzapraszamy do nas !
OdpowiedzUsuńMoj facet planuje sie rozwiezc z Wloszka. Oboje sa Wlochami. Od kwietnia 2015 nie wspolzyja, nie maja wspolnego gospodarstwa domowego, ani wspolnych finansow. Wynajmuja na niego mieszkanie, tylko on jest na umowie najmu, on tez za to mieszkanie placi czynsz. Maja intercyze obowiazujaca przed I w trakcie malzenstwa.
OdpowiedzUsuńMam 2 pytania: czy on moze ta zone wyrzucic z apartamentu jesli ona sie nie zgodzi na placenie polowy czynszu oraz czy majac separacje faktyczna, musza ja zalegalizowac przed przeprowadzeniem rozwodu?
No I oststnie pytanie, czy jesli on zlozy pozew o rozwod, sad orzeknie rowniez o alimentach dla niej, czy ona musi zlozyc oddzielny pozew? Dzieci chca podzielic po rowno.
Z gory Dziekuje!
Monika
Dopóki są małżeństwem, wątpię, by miał prawo "wyrzucić" żonę z mieszkania, bez względu na to, na czyje nazwisko jest podpisana umowa najmu.
UsuńTak, separacja musi zostać zatwierdzona.
Jeśli małżonkom uda się dojść do porozumienia, mogą uniknąć sprawy rozwodowej w sądzie i ustalić warunki rozwodu przed adwokatem - pisałam o tym tutaj:
http://deeoswajawlochy.blogspot.it/2014/12/separacja-i-rozwod-we-woszech-nowe.html
W przeciwnym wypadku konieczna będzie sprawa w sądzie, podczas której sąd podejmie również decyzję o przyznaniu ewentualnych alimentów.