ORZECZENIE O NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI WE WŁOSZECH – INVALIDITA’ CIVILE

Państwo włoskie przewiduje serię udogodnień i przywilejów dla osób niepełnosprawnych, przy czym stopień niepełnosprawności musi być potwierdzony przez włoskie instytucje – nie wystarczy zaświadczenie z Polski, jeśli takie posiadacie. Postaram się opisać procedury pozwalające na otrzymanie zaświadczenia o niepełnosprawności, skupiając się na najczęstszym przypadku, a więc tzw. invalidità civile.

Tzw. invalidi civili, czyli dosłownie „inwalidzi cywilni”

Za osobę niepełnosprawną „cywilnie” możecie zostać uznani, jeśli Wasz stan fizyczny, psychiczny lub umysłowy uniemożliwia lub ogranicza wykonywanie normalnych czynności w życiu prywatnym i/lub zawodowym:

• osoby nieletnie – mają trudności w wykonywaniu czynności odpowiednich do swojego wieku
• osoby w wieku od 18 do 65 lat – niepełnosprawne ze względu na choroby i wady wrodzone lub nabyte, zarówno z zakresie sprawności fizycznej, jak i psychicznej i umysłowej, jeśli niepełnosprawność umysłowa lub psychiczna ogranicza Waszą zdolność do pracy o ponad 33%
• osoby w wieku ponad 65 lat - mają trudności w wykonywaniu czynności odpowiednich do swojego wieku

Ponadto do inwalidów cywilnych zalicza się:

• osoby niewidome
• osoby głuchonieme

Inne kategorie osób niepełnosprawnych

Oprócz invalidi civili do osób niepełnosprawnych zaliczane są również:

• inwalidzi wojenni (invalidi di guerra)
• osoby niepełnosprawne w wyniku choroby lub wypadku przy pracy w sektorze publicznym (invalidi del lavoro)
• osoby niepełnosprawne w wyniku choroby lub wypadku przy pracy w sektorze publicznym (invalidi di servizio)

Jak otrzymać potwierdzenie stopnia niepełnosprawności?

Wniosek o orzeczenie stopnia niepełnosprawności może złożyć sam zainteresowany lub jego prawny opiekun, np. rodzic w przypadku nieletnich lub kurator w przypadku osób ubezwłasnowolnionych.

Aby uzyskać orzeczenie o niepełnosprawności (invalidità civile), musicie udać się przede wszystkim do lekarza pierwszego kontaktu (medico di famiglia), który wypełnia specjalny formularz, w którym opisuje dokładnie Wasz stan zdrowia, a następnie wysyła go drogą elektroniczną do INPS. Otrzymacie wydrukowaną kopię zaświadczenia, gdyż wysłanie formularza przez lekarza nie jest równoznaczne ze złożeniem wniosku o orzeczenie.

Zaświadczenie wydane przez lekarza ma ważność 90 dni.

Następnym krokiem jest złożenie wniosku o orzeczenie stopnia niepełnosprawności w INPS. Możecie to zrobić tylko i wyłącznie drogą elektroniczną i macie do wyboru następujące opcje:

• złożenie wniosku na stronie internetowej INPS – musicie być zarejestrowani na portalu i posiadać kod dostępu (PIN) lub być w posiadaniu narzędzia SPID
  
• skorzystanie z pośrednictwa związków zawodowych (CAF, patronato), które wypełnią wniosek i prześlą go w Waszym imieniu do INPS

System automatycznie przypisuje Wasz wniosek do zaświadczenia wysłanego wcześniej przez lekarza pierwszego kontaktu i proponuje termin wizyty. Jeśli we wskazanym dniu nie możecie stawić się przed komisją, możecie termin ten zmienić, zgodnie ze wskazaniami systemu. Otrzymacie również informacje dotyczące miejsca, w którym odbędzie się wizyta oraz dokumentów, jakie musicie ze sobą zabrać.

W przypadku osób  nie mogących stawić się przed komisją ze względów zdrowotnych, możliwe jest złożenie wniosku o wizytę domową – zapytajcie o tę możliwość lekarza pierwszego kontaktu.

(*) INPS wysyła też list polecony z potwierdzeniem terminu wizyty, ale nie zdziwcie się, jeśli otrzymacie go... już po jej przeprowadzeniu. I takie rzeczy się zdarzają, byłam świadkiem.;)

Jeśli jesteście zarejestrowani na portalu INPS, możecie śledzić tam postęp Waszej sprawy – w przeciwnym wypadku możecie to zrobić za pośrednictwem patronato lub dzwoniąc na infolinię INPS (darmowy numer 803164 z telefonów stacjonarnych lub płatny 06 164164 z telefonów komórkowych).

Jeśli z jakiegoś powodu nie możecie stawić się przed komisją, termin można zmienić (na stronie INPS lub za pośrednictwem CAF). Dwukrotne nie stawienie się, bez uprzedzenia, powoduje anulowanie wniosku.

We wskazanym terminie musicie stawić się przed komisją składającą się z lekarzy ASL (Azienda Sanitaria Locale – Lokalnej Jednostki Służby Zdrowia) oraz lekarza wyznaczonego przez INPS. Po jej zakończeniu komisja spisuje protokół – jeśli wszyscy lekarze są zgodni co do podjętej decyzji, staje się ona decyzją ostateczną, natomiast w przypadku wątpliwości dokumentacja zostaje wysłana do INPS, który może zatwierdzić decyzję lub wyznaczyć nowy termin wizyty.

Otrzymujecie kopię protokołu zawierającego decyzję komisji, na miejscu lub pocztą – nawet jeśli komisja wręczy Wam jego kopię od razu po zakończeniu wizyty, to i tak otrzymacie list z INPS.

Stopień niepełnosprawności może się zmienić – w przypadku, gdy możliwe jest polepszenie Waszego stanu zdrowia, INPS ustala termin kolejnej wizyty, jeśli natomiast Wasz stan ulegnie pogorszeniu, możecie złożyć wniosek o ponowną wizytę (tzw. aggravamento).

   

Odwołanie się od decyzji

Jeżeli nie zgadzacie się z decyzją komisji lekarskiej, przysługuje Wam prawo złożenia odwołania – począwszy od 2012 r., przed skierowaniem sprawy do sądu musicie złożyć wniosek (również do sądu) o przeprowadzenie tzw. wizyty prewencyjnej (accertamento preventivo).

Koszt wizyty prewencyjnej pokrywany jest zazwyczaj przez osobę składającą odwołanie, chyba że sąd orzeknie inaczej.

Wizyta przeprowadzana jest przez biegłego lekarza wskazanego przez sąd, w obecności lekarza INPS, a jej wynik otrzymacie zarówno Wy, jak i INPS, jako strony zainteresowane. Następnie sąd wyznacza termin, w którym można przedstawić ewentualne obserwacje i jeżeli żadna ze stron nie będzie miała nic do powiedzenia, decyzja lekarza sądowego zostaje zatwierdzona i nie można się już więcej odwołać.

Jeśli natomiast Wy lub INPS nie zgodzicie się z decyzją lekarza, rozpoczyna się proces sądowy, przy czym wyrok wydany przez sąd jest ostateczny.

Ponieważ złożenie odwołania wymaga pośrednictwa prawnika, pamiętajcie, że możecie zwrócić się do związków zawodowych z prośbą o pomoc prawną – za pewno zaoszczędzicie.