PRAWO JAZDY NIEWAŻNE OD PONAD 5 LAT – OCENA UMIEJĘTNOŚCI PROWADZENIA POJAZDU (ESPERIMENTO DI GUIDA)

 

16 czerwca 2022 roku do włoskiego kodeksu drogowego zostały wprowadzone zmiany mające na celu rozwiązać problem dotyczący podejścia do osób, których prawo jazdy utraciło ważność kilka lat wcześniej. Pisałam o tym jakiś czas temu tutaj – generalnie wszystko zależało od tego, na kogo się trafiło i z kim trzeba było się użerać, by uniknąć ponownego zdawania egzaminów. Teraz przynajmniej wszystko jest jasne, a we wrześniu Ministerstwo Transportu wydało też przy okazji okólnik precyzujący m.in. kwestię zastosowania nowych przepisów w przypadku unijnych praw jazdy, więc mogę przedstawić Wam kompletne informacje na ten temat.

Tak dla ścisłości, opisana niżej procedura została już wcześniej wprowadzona za pomocą różnych okólników z 2021 roku,  jednak obecnie mowa jest o przepisach kodeksu drogowego, a to zupełnie inny poziom.

Esperimento di guida (art. 126 p. 8-ter)

Do art. 126 Kodeksu Drogowego został dodany punkt 8-ter, wprowadzający nowe pojęcie: esperimento di guida, czyli badanie zdolności prowadzenia pojazdu przez osobę, której prawo jazdy utraciło ważność od ponad pięciu lat. Ma to moim zdaniem jak najbardziej sens, bo jeśli ktoś nie używał samochodu przez tyle lat – przyjmujemy oczywiście, że nie prowadził on po prostu pojazdu na podstawie nieważnego dokumentu, którego zapomniał odnowić albo nie chciało mu się tym zająć – to istnieje poważne podejrzenie, że może stanowić zagrożenie na drodze.

Unijne prawa jazdy

Pojawiła się wątpliwość dotycząca zastosowania nowych przepisów do praw jazdy wydanych przez państw UE oraz Islandię, Norwegię i Luksemburg – ministerstwo w okólniku nr 29853 z dnia 26.09.2022 r. rozwiało tę i przy okazji inne wątpliwości.

Zgodnie z interpretacją zawartą w okólniku, procedura badania umiejętności prowadzenia pojazdów ma zastosowanie nie tylko w przypadku dokumentów wydanych przez kraje UE, ale również w przypadku państw należących do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, gdyż są one wydawane zgodnie z Dyrektywą nr 2006/126/CE, więc nie ma podstaw, by traktować je inaczej.

Jeśli prawo jazdy wydane przez inne państwo UE/EOG ma ważność przekraczającą tę przewidzianą włoskimi przepisami (przypominam, że włoskie prawa jazdy kat. B, a więc te najpopularniejsze, nie mogą mieć ważności przekraczającej 10 lat, a po ukończeniu 50. roku życia stopniowo się ona zmniejsza, co wyjaśniłam tutaj), ale zgodną z dyrektywą europejską (10 lub 15 lat), pięć lat liczy się od momentu upłynięcia ważności zagranicznego dokumentu.

Co ważne, okólnik przy okazji potwierdza w końcu czarno na białym, że jeżeli macie 15-letnie polskie prawo jazdy, nikt nie może się przyczepić do jego ważności, gdyż jest ono zgodne z przepisami unijnymi i upoważnia Was do prowadzenia pojazdów na terytorium całej UE, nawet jeżeli Włochy są Waszym zwykłym miejscem pobytu od tryliona lat. Tutaj cytacik z okólnika:

(…) Il titolare di tale patente può circolare con il documento abilitativo alla guida in suo possesso, in tutto il territorio UE e SEE, fino alla naturale scadenza della validità amministrativa dello stesso (cioè fino alla data annotata nel campo 4.b della patente); e quindi, ovviamente, può circolare anche Italia, pure se qui ha acquisito residenza anagrafica o normale.

Co innego, jeżeli posiadacie bezterminowe polskie prawo jazdy, które podlega obowiązkowi wymiany na włoskie po dwóch latach pobytu zwykłego we Włoszech (zazwyczaj bierze się pod uwagę zameldowanie, biorąc od uwagę trudności z ustaleniem, od jak dawna obywatel UE mieszka we Włoszech) – jeżeli zostaniecie zatrzymani do kontroli i okaże się, że jesteście tu zameldowani od ponad dwóch lat, pięć lat zmuszające Was do poddania się sprawdzeniu umiejętności prowadzenia pojazdów będzie liczyć się od momentu zameldowania się we Włoszech. Może się więc okazać, że nie tylko zostanie Wam odebrane prawo jazdy i nałożony mandat (o czym pisałam tutaj i tutaj), ale dodatkowo nie będziecie mogli otrzymać włoskiego dokumentu bez uprzedniego przejścia egzaminu praktycznego, jeżeli Wasze prawo jazdy będzie nieważne na terytorium Włoch od ponad pięciu lat.

Przykład

Kazio mieszka we Włoszech od 2010 roku, posiada bezterminowe polskie prawo jazdy wydane w 2006 roku. Zostaje zatrzymany do kontroli w 2022 roku – zgodnie z zasadami, jego prawo jazdy utraciło ważność na terytorium Włoch w 2012 roku (po dwóch latach od zameldowania), więc 10 lat temu, co oznacza konieczność poddania się sprawdzeniu, czy nadal potrafi prowadzić samochód, by otrzymać włoskie prawo jazdy.

Procedura ponownej oceny umiejętności prowadzenia pojazdów

Zacznijmy od tego, że w przypadku prawa jazdy wydanego przez inne państwo UE trzeba najpierw złożyć wniosek o jego wymianę na włoskie, gdyż sprawdzenie zdolności prowadzenia pojazdów jest możliwe tylko w przypadku posiadaczy włoskich praw jazdy. Czyli najpierw składacie wniosek o wymianę prawa jazdy, następnie wniosek o przeprowadzenie oceny umiejętności prowadzenia pojazdów, a włoski dokument zostanie Wam wydany dopiero po przedstawieniu zaświadczenia o zdanym „egzaminie”.

Jak wspomniałam wyżej, sprawdzenia, czy nadal potraficie prowadzić samochód dokonuje się na Wasz wniosek – wniosek ten musicie złożyć w lokalnym wydziale komunikacji (Motorizzazione Civile), przy czym pamiętajcie, by zrobić to przed upływem terminu wskazanego w momencie składania wniosku o wymianę prawa jazdy, by nie płacić za wszystko od nowa, z wymianą dokumentu włącznie (będziecie bowiem musieli powtórzyć całą procedurę).

Możecie oczywiście skorzystać z pośrednictwa agencji lub ACI, płacąc dodatkową kwotę za usługę.

Musicie wypełnić druk TT 746, zaznaczając pole „(2) ALTRE RICHIESTE” i wpisując następujący tekst: „Esperimento di guida con veicolo (model i numer rejestracyjny samochodu, w którym zamierzacie poddać się próbie) e accompagnatore (dane osobowe oraz numer i kategoria prawa jazdy osoby, która będzie obecna w pojeździe podczas próby, o czym za chwilę)”, np.:

Esperimento di guida con veicolo Fiat Punto targa AB123CD e accompagnatore Jan Nowak, patente B no. EF1234567.

Do wniosku konieczne jest załączenie dowodu uiszczenia za pomocą usługi PagoPA opłaty „2R – revisione patente di guida” w wysokości 16,20 euro.

Urzędnik wręczy Wam potwierdzenie zarezerwowanego terminu próby, które upoważnia Was do prowadzenia pojazdów do wskazanego na nim dnia „egzaminu”.

W dniu egzaminu macie do wyboru:

• podejście do niego, korzystając z samochodu należącego do szkoły jazdy, a więc z dwoma zestawami pedałów – to oczywiście niesie ze sobą dodatkowe koszty, zależne od wybranej szkoły
• podejście do niego samochodem prywatnym, przy czym ze względów bezpieczeństwa musi wówczas być obecna w samochodzie druga osoba, posiadająca prawo jazdy tej samej lub wyższej kategorii od co najmniej 10 lat

Egzamin polega na wykonaniu co najmniej jednego manewru i co najmniej trzech zadań w ruchu drogowym, przewidzianych w przypadku egzaminu na prawo jazdy kategorii, o której potwierdzenie się ubiegacie. Jeżeli posiadacie prawo jazdy na więcej niż jedną kategorię, ministerstwo opracowało tabelę, w której znajdziecie kategorię, z której będą pochodzić zadania – znajdziecie ją w okólniku nr 20043 z dnia 20.06.2022 r.

Czas trwania egzaminu wynosi:

• co najmniej 15 minut w przypadku kategorii AM, A1, A2, A, B1, B i BE
• co najmniej 25 minut w przypadku pozostałych kategorii

Jeżeli wszystko pójdzie gładko, otrzymacie potwierdzenie pozytywnego przejścia sprawdzianu umiejętności, a tym samym ważności prawa jazdy, co pozwoli Wam na prowadzenie pojazdów do momentu otrzymania nowego, włoskiego dokumentu.

Jeżeli natomiast nie zdacie egzaminu lub nie pojawicie się na nim w wyznaczonym terminie, prawo jazdy zostanie Wam odebrane (revoca) – to zaostrzenie zasad, gdyż poprzednia procedura wprowadzona przed zmianami do Kodeksu Drogowego przewidywała tzw. revisione, co oznaczało możliwość ponownego podejścia do egzaminu na prawo jazdy, zarówno do teorii, jak i praktyki. Odebranie prawa jazdy równoważne jest natomiast z jego anulowaniem, jeżeli więc chcecie ponownie siąść za kierownicę, musicie przejść przez całą procedurę pozwalającą na otrzymanie nowego prawa jazdy. 

A co w przypadku, gdy musieliście poddać się ocenie umiejętności prowadzenia pojazdów po złożeniu wniosku o wymianę polskiego bezterminowego prawa jazdy na włoskie i próba ta się nie powiodła? Nie otrzymacie wówczas włoskiego dokumentu i nie będziecie mogli ubiegać się o zwrot polskiego, które w przypadku wymiany zostaje odesłany do polskiego wydziału komunikacji. Jeżeli obawiacie się, że egzaminu nie zdacie i ponieważ ministerstwo usankcjonowało w końcu ważność 15-letnich unijnych praw jazdy, warto zastanowić się nad wymianą bezterminowego dokumentu na terminowy w Polsce, oczywiście zanim kontrola drogowa przyłapie Wam na rozbijaniu się po włoskich drogach na nieważnym z punktu widzenia włoskich przepisów prawku.