SPID – KLUCZ DOSTĘPU DO USŁUG INTERNETOWYCH WŁOSKIEJ ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ

 

Niby Włochy to tzw. Zachód, kraj rozwinięty, założyciel UE i jedna z gwiazd na firmamencie światowej gospodarki (cicho, nie śmiać się), a jednak z technologicznego punktu widzenia to Włosi są tak mniej więcej sto lat za neandertalczykami. Nie wiem, z czym to jest związane, naprawdę trudno mi to zrozumieć, ale po piętnastu latach życia tutaj już się przyzwyczaiłam do tego, że to, co w Polsce może wydawać się oczywiste, we Włoszech jest często abstrakcją.

 

Czym jest SPID?

Kilka lat temu wymyślono tu narzędzie dające obywatelowi dostęp do różnych usług świadczonych przez włoskie urzędy, co jest o tyle fajne, że zamiast dokonywać rejestracji na kilkunastu różnych portalach i zapamiętywać Bóg wie ile haseł, wystarczy jedna aplikacja, by wszystkimi rządzić, taki tolkienowski Pierścień Władzy. ;) I tak oto od 2016 roku obywatele powoli zaczęli się nim interesować i powoli, powoli się to kulało, aż w końcu nadszedł rok 2020 i nagle panika – INPS ogłosił, że od 01.10.2020 r. zaprzestanie wydawania kodu PIN, pozwalającego na dostęp do jego portalu i wszyscy (słusznie) rzucili się do wyrabiania SPID-u.

Skrót „SPID” oznacza Sistema Pubblico di Identità Digitale, czyli Publiczny System Tożsamości Cyfrowej – to tak w ramach ciekawostki. W praktyce jest to metoda identyfikacji użytkownika, który chce zalogować się na stronę internetową danego urzędu, by skorzystać z oferowanych przez tenże urząd usług. Jest to metoda zdecydowanie bezpieczniejsza niż wpisywanie hasła, które przecież można złamać, co pozwala zmniejszyć ryzyko, że ktoś się pod Was podszyje, choć nie wszystkie SPID-y mają taki sam poziom bezpieczeństwa – istnieją trzy poziomy:

• poziom 1 – najmniej bezpieczny, logujecie się po prostu przy pomocy nazwy użytkownika i hasła
• poziom 2 – oprócz nazwy użytkownika i hasła, trzeba podać też hasło jednorazowe (tzw. OTP – one time password) otrzymane od operatora SPID
• poziom 3 – wymaga skorzystania z dodatkowego narzędzia, np. smartfona lub karty chipowej (smart card) – z tego, co wiem nie istnieją na razie usługi wymagające tego poziomu bezpieczeństwa od zwykłego obywatela

 

Przy wyborze operatora warto sprawdzić, jaki poziom bezpieczeństwa jest przez każdego z nich oferowany!

Jak otrzymać SPID?

Otrzymanie SPID-u nie jest skomplikowane, musicie przede wszystkim wybrać operatora, który najbardziej Wam się podoba, wejść na jego stronę, zarejestrować się, a następnie dokonać potwierdzenia Waszej tożsamości – oznacza to osobiste stawienie się u operatora, potwierdzenie tożsamości za pomocą elektronicznego dowodu osobistego (konieczna jest wersja bez paska magnetycznego), tzw. Krajowej Karty Usług (Carta Nazionale dei Servizi, w skrócie CNS) lub podpisu cyfrowego (firma digitale) albo identyfikację przy pomocy kamery internetowej, jeśli operator daje taką możliwość.

Na dzień dzisiejszy SPID wydawany jest przez następujące firmy, upoważnione do tego przez włoskie władze (klikając na nazwę operatora zostaniecie przeniesieni bezpośrednio na jego stronę): 

• Aruba PEC S.p.A.
• In.Te.S.A. S.p.A.
• InfoCert S.p.A.
• Lepida S.c.p.A.
• Namirial S.p.A.
• Poste Italiane S.p.A.
• Register S.p.A.
• Sielte S.p.A.
• TI Trust Technologies S.r.l. (TIM)
  

Aktualizowany wykaz operatorów znajdziecie pod tym linkiem (w każdej chwili mogą dołączyć nowi): https://www.spid.gov.it/richiedi-spid.

 

Nic nie stoi na przeszkodzie, byście wyrobili sobie SPID u kilku operatorów, jeśli macie takie życzenie, i używali ich zamiennie.

Kto może otrzymać SPID i potrzebne dokumenty

Postanowiłam połączyć te dwa tematy, gdyż niejako się one ze sobą łączą – dodam, że niestety, o czym przekonacie się a chwilę.

SPID mogą otrzymać wyłącznie osoby pełnoletnie, należące do następujących kategorii:

• obywatele włoscy, zarówno zameldowani we Włoszech, jak i za granicą
• cudzoziemcy zameldowani we Włoszech i posiadający włoski (!) dokument tożsamości

Tak, dobrze przeczytaliście – choć żadne prawo nie zobowiązuje nas do posiadania włoskiego dowodu osobistego czy włoskiego prawa jazdy (z wyjątkiem przepisów, o których pisałam tutaj), w praktyce nie możemy otrzymać SPID-u, jeśli jednego tych dokumentów nie posiadamy (jedynie TIM dopuszcza przedstawienie innych dokumentów, o czym napiszę później). Nie wiem, z czym to jest związane, można by pomyśleć, że chodzi tu o „dowód”, że delikwent jest tu zameldowany, ale przecież mogłam się wymeldować i posiadać nadal ważny włoski dowód osobisty czy prawko, których nikt nie odbiera. A jeżeli operator miałby sprawdzać gdzieś w systemie, czy dana osoba rzeczywiście jest zameldowana we Włoszech, to czemu nie pozwolić na identyfikację na podstawie dokumentu wydanego przez kraj pochodzenia, skoro zameldowanie i tak byłoby sprawdzane? Ot, Włochy.

Przejdźmy więc do wymaganych dokumentów:

• włoski dowód tożsamości
• tessera sanitaria lub zielona, plastikowa karta z Waszym codice fiscale, jeśli nie macie prawa do opieki zdrowotnej we Włoszech – moim zdaniem powinno też wystarczyć papierowe zaświadczenie otrzymywane w urzędzie skarbowym w momencie wyrabiania codice fiscale

Dokumenty te są potrzebne zazwyczaj zarówno na etapie rejestracji na stronie operatora, jak i fazie potwierdzenia Waszej tożsamości.

 

Koszty

Samo otrzymanie SPID-u jest darmowe i żaden operator nie może pobierać opłat za jego wyrobienie ani za dostarczanie usługi, natomiast za potwierdzenie tożsamości przy użyciu kamery internetowej większość z nich każe sobie płacić, więc zwróćcie na to uwagę, jeśli nie macie możliwości osobistego stawienia się w oddziale operatora.

Porównanie operatorów i ich usług

Dla ułatwienia, oto skrótowe zestawienie ofert operatorów obecnie upoważnionych do wydawania SPID-u, oczywiście na dzień dzisiejszy:

ARUBA

• uznawane dokumenty tożsamości: paszport, dowód osobisty, prawo jazdy
• poziomy bezpieczeństwa: 1 i 2 gratis; poziom 2 "strong authentication" - 10 euro; poziom 3 - 14,90 euro 
• sposób potwierdzenia tożsamości: osobiście – koszt 5 euro; za pomocą CNS – gratis; za pomocą podpisu cyfrowego – gratis, za pomocą elektronicznego dowodu osobistego - gratis

IN.TE.SA.

• uznawane dokumenty tożsamości: nie znalazłam na ich stronie dokładnych informacji, ale prawdopodobnie standardowo, czyli paszport, dowód osobisty, prawo jazdy
• poziomy bezpieczeństwa: 1 i 2 gratis
• sposób potwierdzenia tożsamości: osobiście – gratis, za pomocą podpisu cyfrowego – gratis, przy użyciu kamery internetowej - 14,90 euro

INFOCERT

• uznawane dokumenty tożsamości: paszport, dowód osobisty, prawo jazdy
• poziomy bezpieczeństwa: 1 i 2 gratis
• sposób potwierdzenia tożsamości: osobiście – koszt 0-15 euro, w zależności od wybranego miejsca; za pomocą CNS – gratis; za pomocą podpisu cyfrowego – gratis, przy użyciu kamery internetowej - 14,90 euro

LEPIDA

• uznawane dokumenty tożsamości: paszport, dowód osobisty, prawo jazdy
• poziomy bezpieczeństwa: 1 i 2 gratis
• sposób potwierdzenia tożsamości: osobiście – gratis, za pomocą CNS – gratis, za pomocą podpisu cyfrowego – gratis, przy użyciu kamery internetowej - gratis do końca stanu wyjątkowego związanego z pandemią Covid-19

NAMIRIAL

• uznawane dokumenty tożsamości: paszport, dowód osobisty, prawo jazdy
• poziomy bezpieczeństwa: 1 i 2 gratis
• sposób potwierdzenia tożsamości: osobiście – gratis, za pomocą CNS – gratis, za pomocą podpisu cyfrowego – gratis, przy użyciu kamery internetowej - 13,90 euro

POSTE ITALIANE

• uznawane dokumenty tożsamości: paszport, dowód osobisty, prawo jazdy
• poziomy bezpieczeństwa: 1, 2 i 3 gratis
• sposób potwierdzenia tożsamości: osobiście w urzędzie pocztowym – gratis, potwierdzenie przez listonosza pod podanym adresem - 14,50 euro, za pomocą CNS – gratis, za pomocą podpisu cyfrowego – gratis, za pomocą elektronicznego dowodu osobistego lub paszportu - gratis, za pomocą smsa dla posiadaczy konta Bancoposta lub karty PostePay - gratis, za pomocą czytnika Bancoposta - gratis

SIELTE

• uznawane dokumenty tożsamości: paszport, dowód osobisty, prawo jazdy
• poziomy bezpieczeństwa: 1, 2 i 3 gratis
• sposób potwierdzenia tożsamości: osobiście – gratis, za pomocą CNS – gratis, za pomocą podpisu cyfrowego – gratis, za pomocą elektronicznego dowodu osobistego - gratis, przy użyciu kamery internetowej - gratis

REGISTER (SPIDITALIA)

• uznawane dokumenty tożsamości: paszport, dowód osobisty, prawo jazdy
• poziomy bezpieczeństwa: 1 i 2 - gratis
• sposób potwierdzenia tożsamości: za pomocą CNS – gratis, za pomocą podpisu cyfrowego – gratis, za pomocą elektronicznego dowodu osobistego - gratis, przy użyciu kamery internetowej - 39,20 euro

TIM

• uznawane dokumenty tożsamości: paszport, dowód osobisty, prawo jazdy, karta emeryta/rencisty (libretto pensione), patent żeglarski (patente nautica), pozwolenie na broń (porto d'armi), licencja na obsługę systemów grzewczych (patentino impianti termici)
  
• poziomy bezpieczeństwa: 1 i 2 - gratis
• sposób potwierdzenia tożsamości: osobiście - gratis, za pomocą CNS – gratis, za pomocą podpisu cyfrowego – gratis, przy użyciu kamery internetowej - 12,08 euro