OBOWIĄZKOWY URLOP MACIERZYŃSKI (MATERNITA' - ASTENSIONE DA LAVORO OBBLIGATORIA)

Ostatnia aktualizacja: 28.01.2019 r.

Jeśli pracujecie we Włoszech i spodziewacie się dziecka, musicie wiedzieć, że macie prawo do tzw. obowiązkowego urlopu macierzyńskiego (congedo di maternità - astensione da lavoro obbligatoria) – ma to na celu ochronę zdrowia matki i dziecka, a że jest to urlop obowiązkowy, pracodawca nie może Was zmusić do rezygnacji z niego.

UWAGA! Od momentu zajścia w ciążę do ukończenia przez dziecko pierwszego roku życia pracodawca nie może Was zwolnić – w przypadku osób zatrudnionych na na czas określony zakaz ten obowiązuje jedynie do końca umowy.

Czas trwania urlopu macierzyńskiego

Zgodnie z obowiązującymi przepisami, obowiązkowy urlop macierzyński trwa 5 miesięcy – dwa miesiące przed planowaną datą porodu i trzy miesiące po porodzie. Jeśli czujecie się na tyle dobrze, by pracować dłużej, możecie uzgodnić z pracodawcą inne rozłożenie urlopu i skorzystać z niego miesiąc przed porodem i cztery miesiące po rozwiązaniu lub trzy miesiące przed i dwa miesiące po. 

Począwszy od 01.01.2019 r. została wprowadzona możliwość pozostania w pracy do samej daty porodu, oczywiście za zgodą lekarza, i skorzystania z urlopu macierzyńskiego w całości po urodzeniu dziecka.

Zgodnie z wyrokiem Sądu Kasacyjnego z 2001 roku, przypuszczalna data porodu nie jest wliczana do tego okresu, dlatego jeśli np. powinnyście urodzić 20 maja, macie prawo do urlopu od 20 marca do 19 sierpnia.

Podczas urlopu macierzyńskiego nie możecie korzystać z urlopu wypoczynkowego ani chorobowego.

Wynagrodzenie podczas urlopu macierzyńskiego

Podczas tych pięciu miesięcy obowiązkowego urlopu macierzyńskiego będziecie otrzymywać zasiłek macierzyński (indennità di maternità) wypłacany przez INPS, bezpośrednio lub za pośrednictwem pracodawcy. Przysługuje on, jeśli:

• jesteście zatrudnione na czas nieokreślony lub określony, również na część etatu (part time) – jeśli umowa kończy Wam się podczas trwania obowiązkowego urlopu macierzyńskiego, INPS wypłaci Wam bezpośrednio pozostałą kwotę zasiłku
• pracujecie dla spółdzielni (cooperativa)
• jesteście zatrudnione na podstawie umowy o projekt (contratto a progetto)
• jesteście zatrudnione przez agencję pośrednictwa pracy (contratto di somministrazione)
• jesteście zatrudnione na podstawie umowy stażowej (contratto di apprendistato)
• prowadzicie własną działalność gospodarczą – to dość szczególna sytuacja, postaram się napisać na ten temat osobny artykuł
• zaszłyście w ciążę w ciągu 60 dni od utraty pracy lub zawieszenia (cassa integrazione)
• zaszłyście w ciążę po upłynięciu 60 dni od utraty pracy i macie prawo do zasiłku dla bezrobotnych ASPI, mini ASPI, Naspi, cassa integrazione lub tzw. indennità di mobilità
• zaszłyście w ciążę po upłynięciu 60 dni, lecz nie więcej niż 180 dni od utraty pracy, nie macie prawa do zasiłku dla bezrobotnych, ale macie opłacone 26 tygodni składek w ciągu ostatnich dwóch lat poprzedzających początek urlopu macierzyńskiego
• pracujecie w branży rolniczej na podstawie umowy na czas nieokreślony
• pracujecie w branży rolniczej na podstawie umowy na czas określony i przepracowałyście co najmniej 51 dni w roku poprzedzającym początek urlopu macierzyńskiego lub w roku bieżącym
• pracujecie jako opiekunki i pomoce domowe (colf e badanti) i przepracowałyście 52 tygodnie (tydzień = co najmniej 24 godziny przepracowane w tygodniu) w ciągu ostatnich dwóch lat poprzedzających początek urlopu macierzyńskiego lub 26 tygodni w ciągu roku poprzedzającego początek urlopu macierzyńskiego   
• adoptowaliście dziecko i spełniacie warunki przewidziane dla pracujących matek

Zasiłek przysługuje również ojcu dziecka, lecz jedynie w przypadku śmierci lub  ciężkiej choroby matki, opuszczenia przez nią dziecka oraz powierzenia dziecka wyłącznej opiece ojca.

Wysokość zasiłku macierzyńskiego zależy od Waszej sytuacji zawodowej (wybaczcie, nie będę analizować tu każdego przypadku z osobna, bo wyjdzie mi artykuł na pół internetu ;)) – generalnie INPS bierze pod uwagę dzienne wynagrodzenie otrzymywane przez Was w miesiącu poprzedzającym początek urlopu macierzyńskiego, łącznie z ratami trzynastki i ewentualnej czternastki, i wypłaca Wam przez 5 miesięcy zasiłek w wysokości 80% miesięcznie. Niektóre kontrakty zbiorowe (CCNL) przewidują, że pracodawcy „dopłacają” do zasiłku 20% wynagrodzenia brakujące do otrzymania przez pracownicę równowartości zwykłej pensji, więc wszystko zależy od tego, w jakiej branży pracujecie. Może też się zdarzyć, że pracodawca sam z siebie zadecyduje o dopłacaniu do zasiłku pracownic spodziewających się dziecka, nawet jeśli kontrakt zbiorowy tego nie przewiduje.

INPS dzieli zasiłek macierzyński na dwa okresy – przedporodowy i poporodowy. Jeśli ciążą się przedłuży i poród nie nastąpi w przewidywanym terminie, zasiłek przedporodowy jest wypłacany do momentu porodu, nie musicie się więc spinać, by urodzić w wyznaczonym przez lekarza dniu.:) 

Po zmianach wprowadzonych w 2015 r., okres korzystania z urlopu macierzyńskiego w przypadku przedwczesnego porodu lub pobytu malucha w szpitalu regulowany jest w następujący sposób:

• jeśli poród nastąpi przed planowanym urlopem, niewykorzystane dni zostają doliczone do urlopu poporodowego, nawet jeśli łączny okres urlopu przekroczy ustawowe pięć miesięcy,
• w przypadku, gdy okaże się konieczny dłuższy pobyt w szpitalu ze względu na stan zdrowia dziecka, możliwe jest jednorazowe zawieszenie na ten czas urlopu macierzyńskiego (maksymalnie na trzy miesiące), pod warunkiem, że przedstawicie zaświadczenie lekarskie potwierdzające, że czujecie się na tyle dobrze, by móc wrócić do pracy.

Zasiłek poporodowy przysługuje Wam również w przypadku, gdy:

• dziecko urodziło się martwe
• dziecko zmarło po porodzie
• ciążą została przerwana po 180 dniach (poronienie lub usunięcie ciąży ze względów zdrowotnych)

UWAGA! W przypadku ciąży zagrożonej możecie otrzymać od lekarza zwolnienie nawet na cały okres ciąży (astensione anticipata) –  wówczas INPS będzie wypłacał Wam zasiłek macierzyński przez cały okres zwolnienia, łącznie z zasiłkiem przysługującym w okresie obowiązkowego, pięciomiesięcznego zwolnienia.

Formalności

Aby uzyskać prawo do obowiązkowego urlopu macierzyńskiego i zasiłku, musicie złożyć odpowiedni wniosek poparty dowodem na to, że rzeczywiście jesteście w ciąży. W zależności od Waszej sytuacji zawodowej, wniosek ten musicie złożyć tylko w INPS (np. te z Was, które pracują jako opiekunki lub straciły pracę) lub w INPS i u pracodawcy.

Wniosek musicie złożyć najpóźniej ostatniego dnia poprzedzającego okres obowiązkowego urlopu macierzyńskiego, a więc przez rozpoczęciem siódmego miesiąca ciąży – oczywiście radzę zrobić to wcześniej, biorąc pod uwagę biurokratyczne procedury, przez które musi on przejść.

Od 01.10.2011 r. wniosek składa się wyłącznie przez internet (musicie zarejestrować się na stronie INPS), przez telefon, dzwoniąc na specjalny numer INPS – darmowy 803164 z telefonów stacjonarnych lub płatny 06 164164 z telefonów komórkowych – lub za pośrednictwem CAF. Kopię wniosku musicie dostarczyć również pracodawcy, jeśli takiego posiadacie, gdyż to on będzie Wam wypłacał zasiłek macierzyński w imieniu INPS.

Do wniosku musicie załączyć zaświadczenie lekarskie zawierające przypuszczalny termin porodu – musi ono być wystawione przez lekarza pracującego dla publicznej służby zdrowia (SSN), więc jeżeli Wasz ginekolog świadczy jedynie prywatne usługi, wystawione przez niego zaświadczenie może nie zostać przyjęte. W zależności od sytuacji, mogą być konieczne dodatkowe dokumenty, np. w przypadku ciąży zagrożonej, zaświadczenie o zwolnieniu na dłuższy okres, wniosek o inne rozłożenie urlopu (domanda di flessibilità) czy też dokumentacja dotycząca adopcji.

Po urodzeniu dziecka macie 30 dni na dostarczenie do INPS zaświadczenia o porodzie wystawionego przez placówkę, w której odbył się poród – może ono być zastąpione przez Wasze oświadczenie (autodichiarazione) zawierające dane dziecka i matki.

Prawo do otrzymania zasiłku macierzyńskiego przedawnia się po roku.