Strony

22 maja 2014

UZNANIE DZIECKA WE WŁOSZECH (RICONOSCIMENTO DEL FIGLIO)






Zgodnie z włoskimi przepisami dzieci narodzone poza związkiem małżeńskim muszą zostać uznane przez rodziców, gdyż w tym przypadku nie przyjmuje się automatycznie, że rodzicami jesteście właśnie Wy. Sam fakt, że stworzyliście wspólnie nową istotę nie ma znaczenia z prawnego punktu widzenia, dlatego konieczne jest oficjalne tego potwierdzenie. Ma to zastosowanie zarówno w przypadku par pozostających w nieoficjalnym związku, jak i np. dzieci narodzonych, że się tak brzydko wyrażę, ze związku pozamałżeńskiego, gdy jedno z Was (lub oboje) pozostaje w związku małżeńskim z inną osobą.

Obecnie możliwe jest również uznanie dzieci narodzonych ze związku kazirodczego, po uzyskaniu zgody sądu.


Jeszcze niedawno istniało we Włoszech pojęcie „dziecka naturalnego” (figlio naturale), którym określało się dzieci nieślubne, w odróżnieniu od „dziecka prawowitego” (figlio legittimo), którego status prawny był regulowany inaczej. Ten dyskryminujący podział został praktycznie zniesiony na mocy ustawy nr 154 z dnia 28.12.2013 r., która zrównała prawa wszystkich dzieci.


Kto dokonuje uznania dziecka?

Dziecko może zostać uznane przez oboje rodziców lub tylko przez jedno z nich. Możecie tego dokonać wspólnie lub osobno, nie jest wymagana obecność obojga rodziców, lecz jeśli jedno z Was uznało już dziecko, rodzic dokonujący uznania w późniejszym terminie musi uzyskać zgodę drugiego rodzica. Jeśli takiej zgody nie otrzymacie, możecie zwrócić się do sądu, który oceni, co jest najlepsze dla dziecka i ewentualnie wyda zgodę na uznanie go bez względu na protesty drugiego rodzica.

Uznanie dziecka nie może zostać dokonane przez rodzica, który nie ukończył 14-tego roku życia, a z drugiej strony, jeśli chcecie uznać dziecko, które ukończyło już 14 lat, musi ono wyrazić na to zgodę. Może też ono wystąpić do sądu o przeprowadzenie uznania go przez osobę, którą uważa za rodzica – to tak na marginesie, w ramach ciekawostki.

Procedura uznania dziecka

Uznanie dziecka jest czynnością urzędową i może być dokonane w jeden z następujących sposobów:

  • poprzez wpis w akcie urodzenia – w momencie zgłoszenia narodzin dziecka (dichiarazione di nascita) matka lub oboje rodziców (wspólnie) nie pozostających w związku małżeńskim wpisują do zgłoszenia swoje dane
  • w formie oświadczenia składanego przed urzędnikiem USC – matka lub oboje rodziców (wspólnie) mogą to zrobić również przez narodzinami dziecka, natomiast sam ojciec może to zrobić po uznaniu dziecka przez matkę, za jej zgodą
  • w formie aktu publicznego, spisanego np. przed notariuszem
  • poprzez wpis w testamencie – uznanie dziecka jest prawnie ważne od chwili śmierci autora testamentu
  • poprzez złożenie w sądzie wniosku o przeprowadzenie postępowania mającego na celu uznanie dziecka

Jeśli chodzi o wymagane dokumenty, najlepiej zapytajcie w Urzędzie Stanu Cywilnego gminy, w której zamierzacie dokonać uznania dziecka, co jest potrzebne, w zależności od sytuacji. Oczywiście w przypadku uznania dziecka w inny sposób (patrz wyżej), pytanie to musicie zadać np. notariuszowi. Na pewno będziecie potrzebować ważnego dokumentu tożsamości, a pozostałe dokumenty zależą od sytuacji, w jakiej znajdujecie się Wy i dziecko – poniżej spróbuję podać Wam orientacyjnie, co powinno się przydać w USC (nie biorę tu pod uwagę aktu publicznego, testamentu czy orzeczenia sądowego), jednak nie bierzcie tego za pewnik!

Uznanie przed narodzinami
·    zaświadczenie lekarskie potwierdzające ciążę
·    dokument tożsamości rodzica/rodziców
·    późniejsze uznanie przez ojca: pisemna zgoda matki lub ewentualnie jej obecność
Uznanie w momencie narodzin
·    dokument tożsamości rodzica/rodziców
·    zaświadczenie o urodzeniu dziecka (attestazione di nascita)
·    w przypadku, gdy oboje rodziców to cudzoziemcy, oświadczenie dotyczące przysługującego dziecku obywatelstwa i nazwiska, zgodnie z przepisami państwa, którego jest obywatelem
·    w przypadku obcokrajowców czasami wymagane jest złożenie oświadczenia, że przepisy Waszego kraju pozwalają Wam na uznanie dziecka
Uznanie po narodzinach
·    dokument tożsamości rodzica/rodziców
·    odpis aktu urodzenia dziecka (atto di nascita), jeśli urodziło się ono w innej gminie
·    jeśli dziecko nie ukończyło 14 roku życia: pisemna zgoda rodzica, który już dokonał uznania lub ewentualnie jego obecność
·    jeśli dziecko ukończyło 14 rok życia: jego pisemna zgoda lub ewentualnie jego obecność (z dokumentem tożsamości)
·    w przypadku cudzoziemców niektóre urzędy wymagają zaświadczenia z konsulatu, że mogą oni uznać dziecko, zgodnie z przepisami kraju pochodzenia


Jakie są aspekty prawne uznania dziecka?

Po uznaniu dziecka rodzic przyjmuje na siebie wszelkie prawa i obowiązki związane z posiadaniem potomstwa, dokładnie tak samo, jak w przypadku dzieci narodzonych w związku małżeńskim.

O kwestii nazwiska dziecka pisałam tutaj, więc nie będę się powtarzać. Dodam jedynie, że jeśli dziecko nie zostało uznane przy narodzinach przez żadnego z rodziców (i takie sytuacje mają miejsce), imię i nazwisko zostają mu nadane przez Urząd Stanu Cywilnego i w przypadku uznania go w późniejszym okresie, gdy jest już dorosłe, ma ono prawo do zachowania dotychczasowych danych osobowych.

Uznanie dziecka łączy się też z władzą rodzicielską, która w 2013 roku została zastąpiona we Włoszech pojęciem „odpowiedzialności rodzicielskiej” (responsabilità genitoriale). Rodzice nie sprawują już nad dzieckiem władzy, a są za nie odpowiedzialni i mają wobec niego określone obowiązki – dziecko ma prawo do opieki, utrzymania, wychowania i edukacji. Dodatkowo, w przeciwieństwie do dawnej władzy rodzicielskiej, nie ma ograniczeń czasowych co do odpowiedzialności rodzicielskiej w zakresie utrzymywania dziecka, więc jeśli Wasze pełnoletnie dziecko nie osiągnęło samodzielności finansowej, nadal macie obowiązek zapewnić mu utrzymanie.

Jeśli oboje uznaliście dziecko, oboje sprawujecie nad nim odpowiedzialność rodzicielską. Może się zdarzyć, że nie zgadzacie się w jakimś ważnym aspekcie dotyczącym jego życia (oczywiście nie chodzi tu o to, co ma jeść na obiad) – wówczas każde z Was ma prawo zwrócić się do sądu dla nieletnich z wnioskiem o rozstrzygnięcie sporu. Sąd może też zdecydować o odebraniu odpowiedzialności rodzicielskiej jednemu z Was, jeśli uzna, że leży to w interesie dziecka.

Jak widzicie, po zniesieniu różnic pomiędzy dziećmi ślubnymi, nieślubnymi czy adopcyjnymi, z prawnego punktu widzenia wszystkie dzieci są we Włoszech traktowane tak samo i mają takie same prawa.

Dla przykładu, jeśli Kazio ma dwójkę dzieci ślubnych i jedno nieślubne (oczywiście uznane), po jego śmierci cała trójka będzie miała identyczne prawo do spadku po ojcu.

Czy można unieważnić uznanie dziecka?

Są sytuacje, w których jedno z rodziców albo dziecko chcą unieważnić uznanie, np.:

  • dziecko zostało poczęte w czasie trwania związku małżeńskiego i uznane przez męża matki, choć w rzeczywistości nie jest on jego ojcem
  • uznanie dziecka zostało dokonane przez rodzica nie będącego w pełni sił umysłowych 
  • rodzic został zmuszony do uznania dziecka przemocą 

Nie można tego zrobić ot tak, oświadczając na przykład, że się pomyliliście – konieczne jest złożenie pozwu o unieważnienie uznania dziecka, po czym o wszystkim decyduje sąd. Pozew o unieważnienie może być również złożony przez inne osoby zainteresowane, np. spadkobierców.

Termin złożenia pozwu nie ulega przedawnieniu jedynie w przypadku, gdy składany jest on przez dziecko - w pozostałych przypadkach istnieją ograniczenia czasowe, więc zapytajcie prawnika, jak wygląda sprawa w Waszym przypadku.



10 komentarzy:

  1. Witam serdecznie,

    Nie wiem, pod którym postem powinnam zostawić ten komentarz i wołanie o pomoc zarazem. Jestem w nieślubnej ciąży. Planuje urodzić dziecko na terenie Polski, na co w pierwszej chwili ojciec dziecka zareagował negatywnie. (Moje relacje z ojcem dziecka są bardzo złe)
    Zastanawiam się czy przy porodzie mogę podać nazwisko ojca dziecka i będzie to równoznaczne z jego zaakceptowaniem dziecka. Czy lepiej jeśli przed wyjazdem z Rzymu pójdę z nim do stosownego urzędu, by zgłosić jeszcze nienarodzone dziecko? Zależałoby mi, by dziecko miało podwójne obywatelstwo ale by prawa ojca były jednak częściowo ograniczone. Nie ufam temu mężczyźnie... Kwestia poczęcia dziecka jest smutną historią, ale nie dziecko jest przecież winę. Dlatego chciałabym jak najlepiej zabezpieczyć przyszłość mojego dziecka... Bardzo proszę o pomoc...
    Pozdrawiam.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Nie znam dobrze polskich przepisów regulujących uznanie dziecka przez rodziców nie pozostających w związku małżeńskim, jednak wydaje mi się, że samo Twoje oświadczenie nie wystarczy do automatycznego uznania malucha za dziecko wskazanej osoby. Może okazać się konieczna obecność ojca w polskim USC, a to skomplikowałoby sprawę. Jeśli więc ojciec dziecka nie stawia oporu, zadbałabym o jego uznanie we włoskim urzędzie jeszcze przez porodem.

      Usuń
    2. Dziękuję za odpowiedź. Chciałabym jeszcze zapytać czy w ten sposób nie umożliwię mu sposobności do wystąpienia później do odebrania mi dziecka- gdy dziecko ma obywatelstwo włoskie a matka nie? Ja chcę wychować dziecko w Polsce, On się na to nie zgadza. Udało mi się tylko dojść z nim do porozumienia, że dokończę studia w Polsce, to jest równoznaczne z porodem w Polsce.

      Usuń
    3. To już niestety pytanie do prawnika, uznanie dziecka przez ojca ma w tej sytuacji plusy i minusy. Pamiętaj też, że nawet gdybyś postanowiła nie wydać zgody na uznanie malucha przez ojca (np. by nie dopuścić do odebrania Ci go), ojciec może zwrócić się do sądu o wydanie takiej zgody nawet wbrew Twojej woli, a sąd zdecyduje kierując się dobrem dziecka.

      Jeśli nie zgadzacie się w kwestii miejsca wychowywania dziecka, po porodzie i studiach radziłabym nie wracać do Włoch, gdyż istnieje poważne ryzyko, że nie będziesz mogła z dzieckiem wyjechać stąd bez oskarżenia o uprowadzenie go - do wyjazdu konieczna jest zgoda drugiego rodzica, bez której wyjazd może zostać zakwalifikowany jako uprowadzenie. Jeśli zostaniesz w Polsce, tego typu oskarżenie nie ma podstaw, a nawet gdyby ojciec wytoczył sprawę o odebranie Ci praw rodzicielskich i domagał się przeprowadzki dziecka do Włoch, jest spora szansa, że sąd uzna, że dla dobra dziecka powinno ono zostać w miejscu, w którym się wychowuje.

      Radziłabym skontaktować się z prawnikiem wyspecjalizowanym w prawie rodzinnym (w miarę możliwości również międzynarodowym), w ten sposób będziesz mogła podjąć świadomą decyzję i poznasz wszystkie za i przeciw.

      Usuń
    4. dziękuję za pomoc

      Usuń
  2. Witam ,
    rownie i ja zwracam sie z pytaniem, ktore dotyczy dziecka a wlasciwie dowodu osobistego dla dziecka .
    Planujemy wraz z mezem i naszym trzyletnim dzieckiem podroz w obrebie krajow UE i strefy Schangen, gdzie wystarczy dowod osobisty dla rodzicow i tu mam pytanie , czy dla dziecka rownie z dopiskiem valida per l'espatrio ?
    Pani w urzedzie powiedziala mi ,ze na lotnisku moge miec problemy z powodu braku paszportu i dokument tozsamosci nie wsytarczy.
    Czy faktycznie dla dziecka konieczny jest paszport bez wzgledu na kraj czy jak zwykle mam do czynienia z Pania urzedniczka , ktora jest nie poinformowana ?

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Zgodnie z przepisami (które zmieniły się na początku czerwca 2014 r.) osoby niepełnoletnie mające obywatelstwo włoskie muszą posiadać własny dokument tożsamości, na podstawie którego mogą podróżować za granice. W przypadku państw należących do UE (i takich, z którymi Włochy podpisały specjalne umowy) wystarczy dowód osobisty (nie może on mieć z tylu notki "non valida per l'espatrio"), paszport jest konieczny jedynie w przypadku państw spoza Unii.

      Wasze dziecko ma mniej niż 14 lat, wiec musi podróżować w towarzystwie osoby dorosłej - w związku z tym konieczne może być zabranie dodatkowych dokumentów. Jeśli osoba ta jest jeden z rodziców (albo oboje), w dokumencie dziecka musi być wpisane jego nazwisko (możecie poprosić o to w urzędzie gminy), a w przypadku jego braku musicie zabrać np. akt urodzenia, by udowodnić, ze rzeczywiscie to Wasze dziecko. Jeśli maluch będzie podróżował z inna osoba, np. dziadkami czy ciocia, potrzebna będzie tzw. dichiarazione di accompagno potwierdzona przez kwesturę. Wszystko to w ramach przeciwdziałania uprowadzaniu nieletnich przez osoby trzecie.

      Wez również pod uwagę, ze zdarza się, ze niektóre linie lotnicze wymagają dodatkowych dokumentów nawet wtedy, gdy nie są one przewidzianych przez włoskie przepisy, wiec na Waszym miejscu przed każdą podróżą zebrałabym u przewoźnika potrzebne informacje.

      Usuń
  3. dziekuje serdecznie za wyczerpujaca odpowedz :) pozdrawiam

    OdpowiedzUsuń
  4. Witam,mam taką sytuację:
    Mam 23 lata,matkę Polkę,ojca Włocha (nie jest on moim biologicznym ojcem,ale tak go traktuję,i on mnie też. Dodam że mój biologiczny ojciec ma odebrane prawa rodzicielskie do mnie). Mieszkałam w Polsce z babcią,aktualnie mieszkam we Włoszech z rodzicami. Tato chciałby mnie uznać jako córkę,i dac mi swoje nazwisko. Jak to wygląda prawnie? Z góry dziekuje za odpowiedź.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Tato musiałby Cie adoptować, zgodnie z procedurą adopcyjną (sądową) stosowana w przypadku osób dorosłych (adozione di maggiorenne).

      Usuń

Komentarze są moderowane, więc na ich publikację trzeba trochę poczekać. Komentarze niekulturalne lub niezgodne z netykietą nie będą publikowane, proszę Was też o pozostawianie komentarzy odnoszących się do tematu artykułu. Tylko w ten sposób jestem w stanie zapewnić przejrzystość bloga! Dziękuję za komentarze i za współpracę. :)