BONUS IRPEF – KOMU PRZYSŁUGUJE DODATKOWE 80 EURO?

*** OD 01.07.2020 R. BONUS ZOSTAŁ ZASTĄPIONY NOWYM DODATKIEM, O KTÓRYM PISZĘ TUTAJ <-- KLIK ***

Całe Włochy z niecierpliwością oczekiwały ustawy, która – zgodnie z obietnicą złożoną przez premiera Renziego – miała zagwarantować „podwyżkę” pensji w wysokości 80 euro miesięcznie. Wobec ustawy krążyło mnóstwo plotek, a jej treść zmieniała się niemal codziennie, więc do samego końca nie było wiadomo, co tak naprawdę będzie ona zawierała. W końcu, 24 kwietnia 2014 r., dekret nr 66 ukazał się w Dzienniku Ustaw i mogę spróbować wyjaśnić Wam, o co chodzi z obiecanymi 80 euro.

Czym jest uchwalony przez rząd bonus?

Początkowo uchwalona „podwyżka” dotyczyła jedynie okresu od maja do grudnia 2014 roku, więc był to bonus tymczasowy. Rząd przyznał go (niektórym) osobom pracującym we Włoszech w oczekiwaniu na ustawę budżetową na rok 2015, która została uchwalona w grudniu i która zatwierdziła wprowadzenie bonusu "na zawsze" (czytaj: dopóki kolejne rządy nie stwierdza, ze należy go odebrać).

Jak przewidywano, bonus jest czymś w rodzaju odliczenia od podatku dochodowego, przysługującego pracownikom osiągającym określone w ustawie dochody. Wbrew wcześniejszym zapowiedziom, nie zostało jednak zwiększone odliczenie związane z pracą najemną (detrazione per lavoro dipendente), więc jest to ulga dodatkowa, nie mająca nic wspólnego z obowiązującymi do tej pory przepisami podatkowymi. Generalnie ma on na celu zmniejszenie tzw. klinu podatkowego (cuneo fiscale), a więc różnicy pomiędzy kosztami, jakie ponosi Wasz pracodawca a pensją netto, jaką otrzymujecie.

Komu przysługuje podwyżka?

Przejdźmy do najbardziej interesującej Was kwestii, a mianowicie do osób, których dotyczy uchwalony przez rząd bonus. Jak wspomniałam, otrzymają go pracownicy, jednak nie oznacza to, że wszyscy, którzy pracują we Włoszech mają do niego prawo. Oto wykaz osób, które już w maju powinny otrzymać nieco wyższe wynagrodzenie (pełną listę znajdziecie w art. 50 ustawy o opodatkowaniu dochodów TUIR):

• pracownicy najemni (lavoratori dipendenti) zatrudnieni na czas nieokreślony (contratto a tempo indeterminato)
• pracownicy najemni zatrudnieni na czas określony (contratto a tempo determinato)
• pracownicy najemni zatrudnieni w niepełnym wymiarze czasu pracy (part-time)
• pracownicy paranajemni (parasubordinati lub assimilati)
• członkowie spółdzielni (cooperative)
• duchowni
• stypendyści 
• osoby pobierające zasiłki zastępujące pracę najemną, np. zasiłek dla bezrobotnych Naspi czy tzw. cassa integrazione guadagni (CIG) - zgodnie z okólnikiem nr 9/E wydanym przez Urząd Skarbowy 14.05.2014 r.

Urząd Skarbowy, w okólniku nr 8/E wydanym 28.04.2014 roku wyjaśnia, że bonus należy się również pracownikom, których pracodawca nie pełni roli płatnika podatku - a więc np. opiekunkom i pomocom domowym (colf e badanti).  Osoby te będą mogły uzyskać bonus w momencie składania zeznania podatkowego za poprzedni rok.

UWAGA! Podwyżka przysługuje również osobom nie mającym zameldowania we Włoszech, jeśli uzyskiwane przez nich dochody podlegają tu opodatkowaniu.

Kogo nie obejmuje podwyżka?

Ku rozczarowaniu sporej części społeczeństwa, bonus uchwalony przez rząd nie obejmuje wszystkich pracowników oraz dodatkowo nie dotyczy np. emerytów. Podwyżka nie obejmuje:

• osób prowadzących własną działalność gospodarczą (tzw. partite IVA) 
• pracowników najemnych, których dochód roczny nie przekracza 8174 euro, tzw. incapienti (odliczenie za pracę najemną całkowicie kasuje należny podatek dochodowy, więc nie ma czego obniżać)
• emerytów
• rencistów

Niektórzy twierdzą, że również osoby zarabiające powyżej 8174 euro i korzystające z innych ulg podatkowych, takich jak ulga rodzinna, nie otrzymają podwyżki, jeśli ulgi te wyzerują należny podatek dochodowy. Inni natomiast utrzymują, że jedno z drugim nie ma nic wspólnego i że bonus takim osobom się należy. W dniu 28.04.2014 r. Urząd Skarbowy wydał okólnik nr 8/E, w którym wyjaśnia, że inne ulgi podatkowe nie mają znaczenia, nawet jeżeli sprawią one, że należny podatek dochodowy będzie równy zeru.

Dochód brany pod uwagę przy obliczaniu prawa do podwyżki to podstawa opodatkowania, czyli imponibile IRPEF (znajdziecie ją na rocznym zaświadczeniu CU oraz na odcinkach wypłaty).

Wysokość podwyżki

Wbrew temu, co słyszycie w mediach, nie jest tak, że kto ma prawo do bonusu otrzyma automatycznie podwyżkę w wysokości 80 euro miesięcznie. W rzeczywistości jej wysokość zależy od uzyskiwanego przez Was dochodu – zgodnie z ustawą zmienia się ona następująco:

Całkowity dochód roczny	Wysokość bonusu
od 8174 euro do 24600 euro	960 euro rocznie (80 euro miesięcznie)
od 24600 euro do 26600 euro	bonus stopniowo się zmniejsza (im wyższy dochód, tym mniejsza „podwyżka”)
powyżej 26600 euro	0 euro

Weźcie też pod uwagę, że wysokość podwyżki zależy również od okresu przepracowanego przez Was w ciągu roku – pełen bonus należy się osobom, które będą zatrudnione przez cały okres, w którym będzie on obowiązywać, a w pozostałych przypadkach jego wysokość będzie się proporcjonalnie zmniejszać.

Przykłady Dochód roczny: 20000 euro Bonus IRPEF: 960 euro rocznie, 80 euro miesięcznie Dochód roczny: 24800 euro Bonus IRPEF: 860 euro rocznie, 72 euro miesięcznie Dochód roczny: 25000 euro Bonus IRPEF: 768 euro rocznie, 64 euro miesięcznie Dochód roczny: 25900 euro Bonus IRPEF: 336 euro rocznie, 28 euro miesięcznie

Wypłata i możliwe problemy

Bonus jest wypłacany co miesiąc bezpośrednio przez pracodawcę, który jest Waszym płatnikiem podatku, więc musi odjąć obliczoną kwotę od zaliczek, jakie wpłaca co miesiąc w Waszym imieniu.

Problem polega na tym, że rzeczywistą kwotę przysługującej Wam podwyżki można będzie obliczyć dopiero na koniec roku, kiedy wiadomo będzie, jaki podatek musicie zapłacić. Dlatego też może się zdarzyć, że przy okazji rocznego wyrównania (conguaglio) jego faktyczna wysokość będzie różnić się od tej wcześniej obliczonej.

Wyobraźcie sobie, że Wasz pracodawca wypłaca Wam co miesiąc przysługujący Wam, zgodnie z jego obliczeniami, bonus. We wrześniu br. zmieniacie pracę na lepiej płatną i okazuje się później, że Wasz całkowity dochód roczny jest wyższy od przewidzianego, a może nawet przekroczył graniczną kwotę 26600 euro. Co wtedy? Bonus, który wypłacił Wam pracodawca tak naprawdę się Wam nie należy, więc będziecie musieli go zwrócić, częściowo lub całkowicie. Podobna sytuacja może mieć miejsce w przypadku, gdy oprócz dochodu z pracy najemnej uzyskujecie inne dochody, np. z wynajmu mieszkania – pracodawca o tym nie wie, wypłaca Wam bonus, a w momencie składania zeznania podatkowego okazuje się, że wcale nie powinniście byli go otrzymać. Tak więc uważajcie na sumę wszystkich uzyskanych w danym roku dochodów!