PRAWO STAŁEGO POBYTU

Po pięciu latach legalnego pobytu na terytorium Włoch obywatele UE uzyskują prawo stałego pobytu, a więc mogą przebywać we Włoszech bez konieczności spełniania warunków art. 7 ustawy nr 30/2007.

Co to oznacza? Jeśli mieszkacie we Włoszech nieprzerwanie od pięciu lat i jest to pobyt legalny (za chwilę wyjaśnię, na czym polega legalny pobyt), uzyskujecie prawo pobytu tutaj bez względu na to, czy pracujecie, macie środki na utrzymanie czy ubezpieczenie zdrowotne – to już Was nie dotyczy. Możecie być bezrobotni, nabywacie prawo do opieki zdrowotnej na czas nieokreślony, nie musicie się martwić, że ktoś stwierdzi, że przebywacie we Włoszech bezpodstawnie i że powinniście opuścić kraj.

Na czym polega „legalny pobyt”? Oczywiście we Włoszech nic nie jest proste i kwestia legalnego pobytu nie jest jednoznaczna, choć powinna być. W 2007 roku Ministerstwo Spraw Wewnętrznych w okólniku nr 19 z dnia 06.04.2007 r. stwierdziło, że wystarczy być zameldowanym przez pięć lat i to stanowi dowód, że przebywa się we Włoszech w sposób nieprzerwany i legalny. Choć to rozwiązanie bardzo wygodne, zarówno dla urzędników (którzy muszą sprawdzić jednym kliknięciem fakt zameldowania delikwenta na terytorium Włoch), jak i dla obywateli (którzy nie muszą przynosić żadnych dokumentów), to jednak nie ma ono większego sensu, jeśli chodzi o przepisy regulujące pobyt obywateli UE. Zarówno dyrektywa europejska, jak i włoska ustawa, która ją przyjęła, jasno określają warunki, jakie musi spełniać obywatel UE, by móc przebywać we Włoszech legalnie, a samo zameldowanie wcale nie poświadcza, że przez pięć lat warunki te były spełnione, gdyż są one sprawdzane tylko w momencie składania wniosku o zameldowanie. Czyli teoretycznie po pozytywnym zakończeniu procedury zameldowania mogłabym stracić pracę czy też nie odnawiać polisy zdrowotnej i przez pięć lat leżeć na kanapie, a prawo stałego pobytu i tak zostałoby mi przyznane, choć niesłusznie.

W grudniu 2011 r. Europejski Trybunał Sprawiedliwości wydał wyrok w sprawie dotyczącej właśnie prawa stałego pobytu i choć dotyczył on postępowania toczącego się w Niemczech, obowiązuje on w całej Unii, gdyż dotyczy przepisów unijnych. Wyrok ten stanowi, że legalny pobyt oznacza, że obywatel UE przez pięć lat spełniał warunki dyrektywy 2004/38, a co za tym idzie – w przypadku Włoch – ustawy nr 30/2007.

Oczywiście, jak to we Włoszech, każdy urząd swoje, więc możecie spotkać się zarówno z urzędnikiem, któremu wystarczy fakt, że jesteście zameldowani tutaj przez co najmniej pięć tak, jak i z takim, który zażąda od Was dokumentacji udowadniającej, że przez te pięć lat spełnialiście warunki ustawy o pobycie obywateli UE. I o ile w pierwszym przypadku na pewno opłaca się siedzieć cicho i nie wyskakiwać z pytaniem, czy urzędnik nie ma ochoty zerknąć w nasze dokumenty z ostatnich pięciu lat, o tyle w drugim nie ma co się wykłócać, bo urzędnik ma rację.

UWAGA! Jeśli chodzi o prawo stałego pobytu osób pozostających w związku małżeńskim z obywatelem Włoch, przyjęło się powszechnie (czytaj: zazwyczaj urzędnicy tak właśnie interpretują przepisy i raczej nie stwarzają problemów), że zastosowanie może mieć art. 15 punkt 4 ustawy n. 30. Artykuł ten mówi wprawdzie o wyjątkach dotyczących osób, które mimo iż zaprzestały działalności zawodowej na terenie Włoch, mają prawo stałego pobytu, lecz w punkcie czwartym czytamy: “Spełnianie warunków dotyczących długości pobytu oraz działalności, o której mowa w punkcie 1 a) i b) nie jest konieczne, jeśli małżonek jest obywatelem Włoch (…)”.