EQUITALIA, CZYLI JAK PAŃSTWO WŁOSKIE ŚCIGA DŁUŻNIKÓW

Począwszy od 01.07.2017 r., Equitalia została zlikwidowana i zastąpiona przez publiczną agencję windykacyjna Agenzia delle Entrate - Riscossione.

Jednym z (licznych) koszmarów osób mieszkających we Włoszech są tzw. cartelle esattoriali, czyli pisma wzywające ich do zapłaty różnego rodzaju „długów” wobec państwa włoskiego. Mogą to być zaległe podatki, nie zapłacone mandaty, należności gminne itp., a więc wszystkie te opłaty, które obywatel winien jest państwu, a z różnych powodów ich nie uregulował. Mnie również zdarzyło się natknąć na takie pismo, na szczęście nie dotyczące mnie, a rodziny mojego męża, i zapewniam Was, że nie jest to nic przyjemnego, zwłaszcza wtedy, gdy państwo domaga się zapłaty długu, który tak naprawdę nie istnieje, co trzeba później udowadniać i tracić czas, nerwy, a czasem pieniądze.

Czym jest Equitalia?

Equitalia to coś w rodzaju państwowej agencji windykacyjnej, należącej w 51% do urzędu skarbowego (Agenzia delle Entrate) i w 49% do INPS (odpowiednika polskiego ZUS-u). Od 2007 roku zajmuje się ona ściąganiem długów od podatników w imieniu skarbu państwa – wcześniej zajmowały się tym firmy prywatne.

W wyniku zmian wprowadzonych w 2012 roku, gminy włoskie mogą zrezygnować z usług Equitalia i powierzyć ściąganie długów innym firmom.

Przykłady długów ściąganych przez Equitalia

Opłat i podatków, jakie muszą płacić mieszkańcy Włoch jest od groma, więc wymienię jedynie kilka z możliwych zaległości, które mogą skutkować otrzymaniem przez Was wezwania do zapłaty (nie biorę tu pod uwagę firm):

• podatek dochodowy IRPEF – UWAGA! Od 01.10.2010 r. podatek dochodowy jest ściągany „bezpośrednio”, a więc nie otrzymacie „ostrzeżenia” w postaci wezwania do zapłaty i fiskus może od razu przystąpić do egzekucji długu!
• podatek od nieruchomości IMU
• opłata za utylizację odpadów (w ciągu ostatnich lat zmieniała ona nazwę kilka razy nazwę, a niedługo ma być zastąpiona przez niejaką Service Tax)
• abonament radiowo-telewizyjny (tzw. canone RAI)
• mandaty drogowe
• podatek od posiadanego pojazdu (tzw. bollo auto)
• podatek od spadku

Equitalia może pośredniczyć w ściąganiu długów gminnych (mandatów, opłat za utylizację śmieci itp.) jedynie do 31.12.2013 r., od przyszłego roku gminy będą musiały zająć się tym bezpośrednio, oczywiście jeżeli rząd nie przedłuży po raz kolejny terminu.

Procedura windykacyjna

Musicie wiedzieć, że procedura ściągania długów przez Equitalia jest bardzo skomplikowana, więc bardzo trudno jest ją „streścić” – postaram się przedstawić Wam uproszczony jej schemat, pamiętajcie jednak, że poszczególne etapy i terminy mogą ulec zmianie w zależności od przypadku.

Zacznę od tego, że Equitalia nie zajmuje się kontrolą podatników – kontrole przeprowadzane są przez urzędy, które pobierają opłaty i podatki. Jeśli np. urząd w wyniku kontroli wykryje, że posiadacie dom letniskowy, za który od trzech lat nie płacicie podatku od nieruchomości, wpisuje Wasz dług do wykazu dłużników (iscrizione a ruolo), który okresowo przekazuje do Equitalia, która ma za zadanie odzyskać dług. Tak więc Equitalia jest pośrednikiem pomiędzy urzędem, któremu jesteście winni określoną sumę a dłużnikiem, czyli Wami.

Equitalia rozpoczyna procedurę windykacyjną, drukując składające się z kilku stron wezwanie do zapłaty (cartella esattoriale) zawierające szczegółowy wykaz Waszych zaległości wobec skarbu państwa. Jest to dokument oficjalny, mający charakter wykonawczy, co oznacza, że jeśli nie uregulujecie długu w podanym terminie, Equitalia ma prawo egzekwować go „siłą”.

Doręczenie wezwania do zapłaty musi zostać potwierdzone, więc Equitalia nie może go po prostu wysłać zwykłym listem – musi zrobić to, korzystając z jednego z poniższych sposobów:

• doręczając wezwanie osobiście, za pośrednictwem osoby do tego upoważnionej (tzw. messo notificatore), za potwierdzeniem odbioru (musicie podpisać tzw. relata di notifica)
• wysyłając je listem poleconym za potwierdzeniem odbioru (podpisanym przez Was lub inne osoby upoważnione do odbioru korespondencji w Waszym imieniu, np. członków rodziny czy portiera) – jeśli list nie zostanie odebrany i wróci do urzędu pocztowego, poczta wysyła Wam listem poleconym wezwanie do jego odbioru, po czym po upływie 10 dni wezwanie do zapłaty uznaje się za doręczone
• wysyłając wezwanie certyfikowaną pocztą elektroniczną (PEC) na adres podatnika, jeśli taki adres posiadacie
• może zostać ono również odebrane przez członków rodziny, współpracowników, portiera lub sąsiadów, jeśli wezwanie zostanie dostarczone do Waszego miejsca zamieszkania lub pracy (tzw. domicilio) w przypadku Waszej nieobecności – konieczne jest następnie wysłanie listem poleconym zawiadomienia o odebraniu wezwania przez osobę trzecią
• jeśli doręczenie wezwania nie jest możliwe, zostaje ono przekazane do urzędu gminy (casa comunale), który wywiesza w tzw. albo comunale odpowiednie zawiadomienie oraz wysyła Wam podobne powiadomienie listem poleconym z potwierdzeniem odbioru, wzywając Was do jego odebrania

UWAGA! Istnieje sporo wyroków sądowych, wydanych również w tym roku, które stanowią, że wezwanie do zapłaty wysłane bezpośrednio przez Equitalia listem poleconym (raccomandata A/R) jest nieważne, gdyż zgodnie z przepisami agencja musi doręczyć wezwanie za pośrednictwem upoważnionej do tego osoby, a listonosz taką osobą nie jest (co innego, gdyby upoważniona osoba, np. strażnik miejski, wysłał wezwanie listem poleconym – on może to zrobić, gdyż jest pośrednikiem przewidzianym przez prawo). Nie wszyscy zgadzają się z tego typu interpretacją, jednak faktem jest, że ona istnieje i wiele wezwań do zapłaty zostało przez sądy anulowane.

Na uregulowanie długu macie 60 dni od momentu doręczenia Wam wezwania do zapłaty. Możecie to zrobić w lokalnej siedzibie Equitalia, na jej stronie internetowej, w niektórych punktach Sisal i tabacchi, na poczcie lub w banku – do wezwania załączony jest gotowy druk wpłaty z kwotą do zapłacenia, tzw. bollettino postale.

Jeśli nie zapłacicie należności w ciągu 60 dni wskazanych w wezwaniu, Equitalia zaczyna naliczać dzienne odsetki za każdy dzień zwłoki oraz dodatkowe opłaty, przez co Wasz dług rośnie.

Pamiętajcie, że w przypadku trudnej sytuacji życiowej możecie wystąpić do Equitalia o rozłożenie długu na raty!

Jeśli uważacie, że wezwanie do zapłaty zostało wystawione niesłusznie, możecie złożyć odwołanie bezpośrednio w urzędzie, który twierdzi, że jesteście mu winni daną sumę. Osobiście jestem zdania, że przed złożeniem oficjalnego odwołania najlepiej jest wybrać się do danego urzędu i spróbować wyjaśnić sprawę „po przyjacielsku” – jest wówczas szansa, że błąd zostanie wykryty na miejscu (np. wpłacone przez Was opłaty zostały zapisane na innym koncie) i dług zostanie anulowany bez konieczności odwoływania się.

A jeśli nie zapłacę?

Jeżeli z jakiegoś powodu nie uregulujecie długu (nie mówię tu oczywiście o przypadkach, w których przedstawiliście odwołanie i czekacie na decyzję), Equitalia ma prawo przystąpić do egzekucji długu. Najpierw wysyła ponaglenia, „przypominając” o konieczności zapłaty należności, a później może przejść do bardziej drastycznych środków. Należą do nich:

• zatrzymanie posiadanego przez Was pojazdu (fermo amministrativo) – powiedzmy, że to takie „ostrzeżenie”: samochód nie zostaje Wam odebrany, jednak zostaje wpisany do rejestru pojazdów jako pojazd niedopuszczony do ruchu
• konfiskata pojazdu (pignoramento) – jeśli w ciągu 30 od zatrzymania pojazdu nie uregulujecie długu, agencja może go skonfiskować i sprzedać na aukcji

Equitalia nie może zatrzymać ani tym bardziej odebrać Wam samochodu, który służy Wam do wykonywania Waszej pracy! 

• obciążenie hipoteką posiadanych przez Was nieruchomości (w przypadku długów przekraczających 20000 euro), jako zabezpieczeniu długu
• odebranie dóbr ruchomych
• odebranie nieruchomości (w przypadku długów przekraczających 120000 euro, jeśli minęło co najmniej 6 miesięcy od obciążenia nieruchomości hipoteką) – Equitalia nie może odebrać Wam domu lub mieszkania będącego jedyną posiadaną przez Was nieruchomością, w której mieszkacie i jesteście zameldowani
• egzekucji z wynagrodzenia za pracę lub emerytury – Equitalia nie może zabierać Wam więcej niż 1/10 miesięcznej pensji w przypadku wynagrodzenia nie przekraczającego 2500 euro, 1/7 miesięcznej pensji w przypadku wynagrodzenia od 2500 do 5000 euro oraz 1/5 w przypadku wyższego wynagrodzenia

Przedawnienie długu (prescrizione/decadenza)

Długi ulegają przedawnieniu, a wraz z nimi przedawnia się cartella esattoriale. Oznacza to, że czasami może się okazać, że Equitalia żąda od Was zapłaty należności, której nie musicie płacić i możecie złożyć odwołanie (ricorso).

W przypadku każdego podatku czy opłaty państwowej istnieje termin, do którego skarb państwa może domagać się jego zapłaty – termin ten jest zmienny w zależności od opłaty. Jeżeli urząd nie wezwie Was do uregulowania długu przez upłynięciem tego terminu, dług ulega przedawnieniu i skarb państwa nie może od Was niczego żądać. Np. podatek od posiadanego pojazdu (bollo auto) przedawnia się po czterech latach (a dokładnie ostatniego dnia trzeciego roku, licząc od następnego roku po tym, w którym powinniście byli podatek zapłacić), więc jeśli nie zapłaciliście go w 2005 roku, urząd mógł wymagać jego zapłaty jedynie do końca 2009 roku.

Ale uwaga: każde wezwanie do zapłaty przerywa ten okres i rozpoczyna się on od nowa, począwszy od daty wezwania! W praktyce oznacza to, że jeśli – korzystając z powyższego przykładu – urząd wysłał Wam ponaglenie lub wezwał Was do zapłaty za pośrednictwem Equitalia w marcu 2009 roku, podatek ulega przedawnieniu dopiero 31.12.2013 roku.

Nie zdziwcie się, jeśli otrzymacie wezwanie do zapłaty długu, który zgodnie z przepisami uległ przedawnieniu – Equitalia lubi wysyłać wezwania nawet wtedy, gdy wie, że zapłata się już nie należy, w nadziei, że ktoś się nie zorientuje i zapłaci.