ŚLUB KOŚCIELNY WE WŁOSZECH (Z OBYWATELEM WŁOSKIM)

Oprócz ślubu cywilnego, we Włoszech możecie oczywiście zorganizować również ślub kościelny, zarówno konkordatowy, jak i mający wymiar jedynie religijny (np. w przypadku osób, które wzięły już ślub cywilny).

W przypadku ślubu mającego skutki cywilno-prawne (czyli „liczącego się” również w urzędzie stanu cywilnego), państwo włoskie podpisało nie tylko konkordat z kościołem katolickim, ale też odpowiednie umowy z różnymi innymi wyznaniami:

• Chrześcijańską Kongregacją Świadków Jehowy
• Kościołem Waldensów
• Kościołem Adwentystów Dnia Siódmego
• wspólnotą żydowską
• zielonoświątkowym kościołem Zbory Boże
• kościołem baptystów
• kościołem luterańskim
• kościołem prawosławnym
• Kościołem Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich
• stowarzyszeniem włoskich hinduistów

Jeśli więc macie zamiar pobrać się we Włoszech zgodnie z zasadami jednego z powyższych wyznań religijnych, możecie zawrzeć ślub „konkordatowy” (konkordat odnosi się do umowy podpisanej z kościołem katolickim, jednak użyłam tego słowa z wygody, wybaczcie), który zostanie zarejestrowany we włoskim USC oraz będzie miał skutki prawne.

Większość obywateli polskich zainteresowana jest ślubem kościelnym zawieranym zgodnie z doktryną kościoła katolickiego, dlatego też skupię się na tej właśnie kwestii.

Jak odbywa się ceremonia ślubu konkordatowego?

Ślub konkordatowy różni się od ślubu czysto kościelnego tym, że ksiądz odprawiający mszę dodatkowo odczytuje parze młodej artykuły 143, 144 i 147 włoskiego Kodeksu Cywilnego, które mówią o prawach i obowiązkach małżonków – są to te same artykuły, które odczytuje urzędnik USC podczas ślubu cywilnego. Po ceremonii nowożeńcy oraz świadkowie podpisują akt ślubu, sporządzony w dwóch oryginałach, który następnie zostanie przesłany do Urzędu Stanu Cywilnego. Poza tym ślub odbywa się zgodnie z przepisami prawa kanonicznego, a więc różnica w samej ceremonii jest niewielka.

Formalności i wymagane dokumenty

Warto zgłosić się ze sporym wyprzedzeniem do wybranej parafii, zwłaszcza jeśli macie zamiar pobrać się w popularnym wśród par miejscu – będziecie mieli wtedy większe szanse na możliwość zarezerwowania wybranego terminu oraz więcej czasu na dopełnienie wszystkich formalności. Ponieważ co parafia, to inne zwyczaje (podobnie zresztą jest w Polsce), o szczegółowe wymogi radzę zapytać księdza, który będzie udzielał Wam ślubu.

Jeśli chodzi o „urzędową” stronę, wymagane są te same dokumenty, bez których nie można zawrzeć ślubu cywilnego, więc odsyłam Was do artykułu na ten temat (tutaj <-- KLIK). Teoretycznie nie powinny być konieczne żadne zaświadczenia wydawane przez włoskie urzędy (np. włoski akt urodzenia, zaświadczenie o zameldowaniu czy o stanie cywilnym), gdyż USC nie może wymagać zaświadczeń będących już w posiadaniu włoskiej administracji publicznej, jednak najlepiej zapytać u źródła.

W kancelarii parafialnej zazwyczaj wymagane są również:

• zaświadczenie o ukończeniu kursu przedmałżeńskiego (corso prematrimoniale) – nie musicie uczęszczać na kurs organizowany przez parafię, w której chcecie się pobrać, ważne jest dostarczenie zaświadczenie, że taki kurs przeszliście
• świadectwa chrztu (certificato di battesimo per uso matrimonio), wydawane przez parafię, w której zostaliście ochrzczeni
• świadectwa bierzmowania (certificato di cresima), wydawane przez parafię, w której odbyło się Wasze bierzmowanie –często bierzmowanie jest odnotowywane na akcie chrztu, więc możliwe, że świadectwo bierzmowania okaże się zbędne
• tzw. zaświadczenie o kościelnym stanie wolnym (prova di stato libero ecclesiastico) – dokument ten wymagany jest często w przypadku osób, które przez okres dłuższy niż rok przebywały poza swoją diecezją, a w praktyce wygląda to zazwyczaj tak, że proboszcz parafii, w której chcecie się pobrać, na podstawie zeznań dwóch świadków lub „przysięgi” przez Was złożonej, spisuje i poświadcza takie zaświadczenie (jak sami się domyślacie, dotyczy to raczej obywateli włoskich)

Pamiętajcie, że większość dokumentów ma ważność trzymiesięczną (czasem sześciomiesięczną), więc nie warto spieszyć się z ich uzyskiwaniem.

Po złożeniu w kancelarii parafialnej wszystkich dokumentów oraz potwierdzeniu Waszej woli pobrania się, ksiądz spisuje protokół przedślubny i wydaje Wam licencję na zawarcie związku małżeńskiego (consenso alle nozze). Z otrzymaną licencją musicie udać się do urzędu stanu cywilnego i dokonać formalności niezbędnych do uznania Waszego ślubu przez państwo włoskie (patrz artykuł o ślubie cywilnym).

Podobnie jak w przypadku ślubu cywilnego, ślub kościelny poprzedzony musi być zapowiedziami (pubblicazioni) – od polskich zapowiedzi różnią się one tym, iż muszą być wywieszone nie tylko w parafiach, z których pochodzicie, ale również w urzędach gminy, w których jesteście zameldowani (tę kwestię również opisałam w artykule o ślubie cywilnym). Jeśli jedno z Was mieszka poza granicami Włoch, obowiązku tego nie ma, gdyż nie wszystkie państwa przewidują tego typu wymóg – wyjątek stanowią obywatele włoscy zarejestrowani w AIRE (Anagrafe Italiani Residenti all’Estero – wykaz obywateli włoskich zameldowanych zagranicą), w przypadku których zapowiedzi publikowane są przez konsulat włoski odpowiedni do kraju zamieszkania.

Jeśli nikt nie zgłosi powodów, dla których nie powinniście się pobrać, urząd stanu cywilnego wydaje Wam zaświadczenie o dopełnieniu obowiązku dotyczącego zapowiedzi i braku okoliczności wykluczających zawarcie przez Was małżeństwa, z którym udajecie się do kancelarii parafialnej (niektóre gminy wysyłają zaświadczenie bezpośrednio do parafii, więc najlepiej zapytać o procedurę obowiązującą w Waszej gminie), by uzyskać ostateczne upoważnienie do zawarcia związku małżeńskiego.

UWAGA! Jeśli macie zamiar pobrać się w parafii innej od tej, do której należy jedno z Was, musicie uzyskać odpowiednie zezwolenie, a ksiądz, który zajął się formalnościami musi przekazać tej parafii opieczętowane przez Kurię zaświadczenie, że złożyliście wszystkie potrzebne dokumenty (stato di documenti) oraz zaświadczenie z gminy o dopełnionym obowiązku publikacji zapowiedzi (często dokumenty te przekazują bezpośrednio narzeczeni, bez pośrednictwa księdza).

Świadkowie

Ślub zawierany jest w obecności co najmniej dwóch świadków, którzy podpisują razem z Wami dokumenty potwierdzające zawarcie przez Was związku małżeńskiego. O ewentualne wymogi dotyczące np. znajomości języka włoskiego lub obecności tłumacza (wymaganych podczas ślubu cywilnego) czy też ich „kwalifikacji moralnych” musicie zapytać księdza, który będzie udzielał Wam ślubu.

Rejestracja związku małżeńskiego we włoskim USC

W ciągu 5 dni od zawarcia przez Was małżeństwa proboszcz parafii, w której się pobraliście przekazuje jeden z dwóch oryginałów aktu ślubu (w którym możecie zaznaczyć, jaki reżim majątkowy wybieracie) do urzędu stanu cywilnego, gdzie zostaje on zarejestrowany w przeciągu 24 godzin (związek małżeński posiada skutki cywilno-prawne od dnia jego zawarcia, nie od momentu rejestracji aktu ślubu!). Transkrypcja ta jest niezbędna do uznania Waszego małżeństwa przez państwo włoskie.

Jeśli minie przepisowe pięć dni, a akt ślubu nie zostanie zarejestrowany, proboszcz traci prawo do jego rejestracji i musicie się tym zająć Wy. Możecie udać się do urzędu razem, choć nie jest to konieczne – rejestracji może dokonać jedno z Was, pod warunkiem, że nieobecny małżonek wyrazi na to zgodę. Procedura ta nosi nazwę „spóźnionej transkrypcji” (trascrizione tardiva) i polega na złożeniu oryginału aktu ślubu wraz z wypełnionym wnioskiem o jego rejestrację. Pamiętajcie, że dopóki akt ślubu nie zostanie zarejestrowany w USC, w świetle prawa jesteście osobami stanu wolnego, lecz rejestracja działa wstecz. W związku z tym urząd musi sprawdzić (oczywiście w miarę możliwości), czy w okresie pomiędzy zawarciem małżeństwa a rejestracją aktu ślubu nie zaistniały okoliczności, które uniemożliwiają transkrypcję aktu (np. jedno z Was w międzyczasie wzięło ślub cywilny z inną osobą).

Po rejestracji aktu ślubu we włoskim USC możecie umiejscowić go w polskim urzędzie, o czym pisałam tutaj.