PODATEK OD NIERUCHOMOŚCI POSIADANYCH POZA GRANICAMI WŁOCH (IVIE)

Ostatnia aktualizacja: 26.05.2024 r.

W dobie globalnego kryzysu rządy poszczególnych państw robią, co mogą, by zasilić dodatkowo skarb państwa i Włochy nie są wyjątkiem – ba, biorąc pod uwagę, że kryzys dotknął południową Europę mocniej niż inne części kontynentu, szukanie pieniędzy jest tu wyjątkowo intensywne. W ramach ratowania budżetu państwa rząd postanowił więc sięgnąć po „majątki”, jakie obywatele posiadają poza granicami Włoch, usprawiedliwiając ten ruch walką z „ucieczką kapitału za granicę”. W ten oto sposób zrodził się nowy podatek – podatek od wartości nieruchomości posiadanych za granicą (IVIE - Imposta sul valore degli immobili situati all’estero).

Czym jest IVIE?

IVIE jest rodzajem podatku od majątku, podobnym do podatku IMU nakładanego na nieruchomości znajdujące się we Włoszech. Jak sama nazwa wskazuje, opodatkowaniu podlegają nieruchomości posiadane przez podatników poza granicami Włoch, jako część majątku pozostającego do ich dyspozycji. Ale nie tylko – do tej kategorii fiskus zalicza również tereny, a więc jeśli posiadacie w Polsce kawałek ziemi odziedziczonej po rodzicach, włoski urząd skarbowy chce o nim wiedzieć.

Kto ma obowiązek płacić podatek?

Największy szok przeżyli chyba cudzoziemcy mieszkający we Włoszech – okazało się bowiem, że obowiązek płacenia podatku IVIE nie dotyczy jedynie obywateli włoskich, ale wszystkich osób fizycznych, które mają we Włoszech rezydencję podatkową. Tym samym rzesza opiekunek, murarzy i innych pracowników, starających się zarobić we Włoszech na lepszą przyszłość dla siebie i swoich rodzin, stanęła przed koniecznością oddania włoskiemu fiskusowi części ciężko zarobionych pieniędzy ze względu na posiadanie w kraju pochodzenia domu rodzinnego czy hektara ziemi.

Jesteście zobowiązani do poinformowania fiskusa o posiadaniu, w tym częściowym, w Polsce:

• wszelkiego typu nieruchomości (mieszkania, domu, budynku gospodarczego, lokalu handlowego itp.), bez względu na to, czy stoją one puste, czy je wynajmujecie, czy mieszka tam Wasza rodzina itd.
• działek budowlanych
• gruntów

UWAGA! Za tytuł własności uważane są również inne prawa rzeczowe przewidziane polskimi przepisami, np. użytkowanie, najem, dzierżawa czy zamieszkiwanie.

Wyjątek stanowią właściciele nieruchomości, których prawa są w rzeczywistości ograniczone – chodzi o tzw. nuda proprietà, czyli prawo do nieruchomości, z której tak naprawdę nie mogą oni korzystać, gdyż mieszka w niej osoba z prawem do użytkowania. Jeśli więc np. posiadacie w Polsce mieszkanie, które wprawdzie zostało na Was zapisane przez babcię, lecz dopóki babcia żyje, ma ona wyłączne prawo do zamieszkiwania go, nie musicie płacić IVIE.

Główne miejsce zamieszkania - zwolnienie z IVIE

Ustawa budżetowa z 2016 r. zniosła obowiązek uiszczania podatku IVIE w przypadku nieruchomości stanowiących Wasze główne miejsce zamieszkania (np. pracujecie we Włoszech przez kilka miesięcy w roku i macie tutaj zameldowanie, ale przez pozostałą część roku mieszkacie w Polsce, w mieszkaniu własnościowym) – do tej pory trzeba było płacić ulgową stawkę w wysokości 0,4%. Podobne zwolnienie z opodatkowania zostało wprowadzone dla nieruchomości, które sąd przyznał małżonkowi z wyniku separacji lub rozwodu.

Rezydencja podatkowa

Jeśli myślicie, że wystarczy utrzymać zameldowanie w Polsce lub nie meldować się we Włoszech, by uniknąć płacenia IVIE, muszę Was rozczarować – zameldowanie nie ma wiele wspólnego z rezydencją podatkową, więc to żadne rozwiązanie.

Zgodnie z włoskimi przepisami podatkowymi, za rezydenta podatkowego uważa się osobę, która przez większą część roku (a więc przez co najmniej 183 dni w roku) była zameldowana we Włoszech lub posiadała tu centrum swoich interesów życiowych (domicilio). Tak więc nie ma znaczenia, czy w danym roku podatkowym byliście zameldowani na terytorium Włoch, czy nie – te dwa warunki nie muszą być spełnione jednocześnie, więc nawet jeśli się nie zameldowaliście, ale np. pracowaliście we Włoszech przez 9 miesięcy, zostaniecie uznani za rezydentów podatkowych.

Co z unikaniem podwójnego opodatkowania?

Jak pewnie się domyślacie, wprowadzenie IVIE wzbudziło wiele kontrowersji – podniosły się między innymi głosy, że podatek ten jest niezgodny w umowami o unikaniu podwójnego opodatkowania, jakie Włochy podpisały z innymi państwami. Również w przypadku Polski taka umowa istnieje i w art. 6 możecie przeczytać:

„Dochód uzyskiwany przez osobę mającą miejsce zamieszkania lub siedzibę w Umawiającym się Państwie z majątku nieruchomego (włączając dochody z eksploatacji gospodarstw rolnych i leśnych), położonego w drugim Umawiającym się Państwie, może być opodatkowany w tym drugim Państwie.”

Czyli jeśli osoba mająca rezydencję podatkową we Włoszech posiada nieruchomości w Polsce, mogą być one opodatkowane w Polsce. Na tym opiera się zazwyczaj twierdzenie, że Włochy nie mogą pobierać podatku od czegoś, co już zostało opodatkowane w Polsce, choć to nie zupełnie tak jest. Wczytując się w dalszą część umowy, znajdziecie art. 23 p. 3:

„Jeżeli osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę we Włoszech posiada części dochodu, które podlegają opodatkowaniu w Polsce, Włochy, przy obliczaniu podatków dochodowych wymienionych w artykule 2 niniejszej umowy, mogą uwzględnić do podstawy, od której te podatki są wymierzane, te części dochodu (...).

W takim wypadku Włochy potrącą od podatków w ten sposób obliczonych podatek dochodowy zapłacony w Polsce, lecz w wysokości nie przekraczającej tej części wymienionego podatku włoskiego wymierzanego od wymienionych części dochodu, wchodzących w skład całkowitego dochodu. (...)”

No i włoska ustawa o IVIE to właśnie przewiduje – od podatku, jaki macie zapłacić we Włoszech, możecie odliczyć analogiczny podatek od nieruchomości już zapłacony w Polsce. Wysokość odliczenia nie może przekroczyć wysokości należnego podatku IVIE, choć wydaje mi się (poprawcie mnie, jeśli się mylę), że polski podatek jest sporo niższy, więc to akurat Wam nie „grozi”.

Wysokość podatku

Ustalona została tylko jedna stawka podatku IVIE, obowiązująca w przypadku wszystkich nieruchomości i terenów – włoskiemu fiskusowi należy się 1,06% ich wartości (do 2023 r. stawka wynosiła 0,76%(, przy czym jeśli wyliczony podatek jest równy lub niższy niż 200 euro, jesteście zwolnieni z jego zapłaty.

Wartość nieruchomości musi być podana w euro, zgodnie z kursem podawanym przez włoski urząd skarbowy.

Pewnie zapytacie, jaką wartość bierze się pod uwagę przy obliczaniu należnego podatku – wartość katastralna, stosowana we Włoszech, w przypadku Polski nie ma zastosowania, gdyż rejestr katastralny w Polsce nie istnieje (podatek od nieruchomości płaci się od powierzchni nieruchomości). Urząd skarbowy wskazał wprawdzie właśnie wartość katastralną w przypadku państw UE, jednak skoro katastru nie posiadamy, to trudno brać pod uwagę coś, co nie istnieje.

Ponieważ jednak w okólniku nr 28/E z dnia 02.07.2012 r. zawarte są wytyczne, by w przypadku m. in. Polski podawać jako podstawę opodatkowania wartość, od której dany kraj pobiera podatek, teoretycznie powinniście dokonać obliczeń, biorąc pod uwagę powierzchnię nieruchomości i przeliczając ją w jakiś sposób na jej wartość. Powiem jednak szczerze, że z matematyki nigdy orłem nigdy nie byłam, więc nie potrafię Wam w tej kwestii pomóc.

Jeśli nie jest możliwe podanie wartości katastralnej, Agenzia delle Entrate daje Wam następujące rozwiązania alternatywne, w zależności od sytuacji:

• koszt nieruchomości zawarty w akcie jej zakupu
• koszt budowy nieruchomości poniesiony przez właściciela – w przypadku, gdy sami wybudowaliście sobie np. dom
• wartość nieruchomości wpisaną do aktu dzierżawy, darowizny czy spadku
• wartość rynkową nieruchomości, w zależności od miejsca, w którym się ona znajduje – w przypadku braku innych dokumentów wskazujących jej wartość (zgodnie z wytycznymi urzędu skarbowego, co roku należy podać zaktualizowaną wartość rynkową na dzień 31 grudnia lub na ostatni dzień jej posiadania, jeśli utraciliście tytuł własności w ciągu danego roku) 

Jeśli jesteście współwłaścicielami nieruchomości lub gruntów, oczywiście musicie zapłacić IVIE jedynie za tę część, która do Was należy. Podobnie jest w przypadku, gdy własność dotyczy kilku miesięcy w roku (np. odziedziczyliście mieszkanie po babci, która zmarła w czerwcu) – wystarczy podać okres posiadania nieruchomości w danym roku.

Sposób zapłaty

Podatek IVIE płaci się w podobny sposób, w jaki płacicie podatek dochodowy – wypełniacie odpowiednie pola w rocznym zeznaniu podatkowym, z którego wyniknie wysokość należnego podatku. Płatności dokonujecie za pomocą formularza F24, na takich samych zasadach, jak pozostałe podatki. 

 

W przypadku, gdy jesteście zwolnieni z obowiązku rozliczania się z fiskusem, bo np. nie uzyskujecie dochodów, ale posiadacie nieruchomości za granicą, wypełniacie tylko Quadro RW formularza Redditi PF i przesyłacie je do urzędu skarbowego.

UWAGA! Nawet jeśli wartość posiadanej przez Was nieruchomości jest na tyle niska, że nie musicie płacić IVIE, nie zwalnia to Was z obowiązku wpisania jej danych do zeznania podatkowego!

Jak włoski fiskus sprawdzi, czy posiadam nieruchomości za granicą?

To pytanie pojawiło się chyba w głowach wszystkich osób, których dotyczy IVIE. No rzeczywiście, skąd włoski urząd skarbowy będzie wiedział, że dziadek zostawił mi kawałek pola w Pcimiu Dolnym? Niestety nie potrafię Wam powiedzieć, w jaki sposób Agenzia delle Entrate zamierza przeprowadzać kontrole (na pewno są to kontrole wyrywkowe, bo sprawdzenie kilkudziesięciu milionów podatników, Włochów i obcokrajowców, jest po prostu niemożliwe), lecz z drugiej strony nie mogę Was zapewnić, że takich kontroli nie ma. Teoretycznie pomiędzy państwami Unii Europejskiej istnieje przepływ informacji, ale w jakim zakresie i czy rzeczywiście współpraca ta jest wdrożona również na szczeblu podatkowym? Nie mam pojęcia. Decyzja o tym, czy wykazywać we włoskim zeznaniu podatkowym posiadanie nieruchomości w Polsce, czy też udawać, że ich nie posiadacie należy wyłącznie do Was.